Kobiety w życiu Mieczysława
Galeria Sztuki im. Jana Tarasina, włączając się w obchody Roku Braci Kościelniaków, w ramach cyklicznego projektu „Postój ze Sztuką”, w witrynach siedmiu przystanków zaprezentuje serię portretów kobiet bliskich sercu Mieczysława Kościelniaka.
Kuratorka wystawy Joanna Stoklasek-Michalak uzasadniając wybór poszczególnych prac do wystawy, akcentuje znaczenie kobiet w życiu artysty i pisze tak: „Biografia Mieczysława Kościelniaka ukazuje człowieka odważnego i odpornego na zło wojny; jego siła przetrwania najwyraźniej kryła się w miłości i wrażliwości na szeroko pojęte piękno, któremu dawał wyraz językiem sztuki. Zapraszamy do tego fragmentu świata Mieczysława Kościelniaka, któremu blasku nadawały kobiety bliskie jego sercu. Oto Irena – narzeczona (od 1946 r. żona), Joanna – córka, Justynka – wnuczka oraz Janina – bratowa, żona Władysława”.
Projekt pt. Kobiety w życiu Mieczysława Kościelniaka jest akcentem obchodów ROKU BRACI KOŚCIELNIAKÓW i towarzyszy wystawie pt. „SZTUKA CZYNI WOLNYM. Wszystkie strony Mieczysława Kościelniaka”, prezentowanej w Muzeum Okręgowym Ziemi Kaliskiej, której kuratorką jest Joanna Stoklasek-Michalak.
Mieczysław Kościelniak – malarz i rysownik, uprawiał również grafikę warsztatową
i ilustrację książkową. Członek honorowy PEN Clubu oraz członek stowarzyszenia Kultury Europejskiej. Zasiadał w Zarządzie Związku Polskich Artystów Plastyków. Studia plastyczne ukończył na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, a dyplom uzyskał w 1936 roku w pracowni prof. Józefa Mehoffera. Po wybuchu II wojny światowej, uczestniczył w walkach, m.in. w bitwie nad Bzurą w 70 Pułku Piechoty. Z tego okresu pochodzi cykl na płótnie pt. „Polski wrzesień”. Aresztowany w 1941 roku za działalność konspiracyjną, trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz – Birkenau (nr 15261). Jego kartotekę oznaczono adnotacją „powrót niepożądany”. Za drutami, działał w Związku Walki Zbrojnej. Z tego okresu pochodzą rysunki dokumentujące zbrodnie hitlerowskie. Prace wykonywane z narażeniem życia, przenoszone były konspiracyjnie poza obóz, aby ukazać ogrom nazistowskich zbrodni. Wszystkie rysunki, powstałe w obozach oraz wiele powojennych, zgromadzone zostały w Państwowym Muzeum Auschwitz – Birkenau w Oświęcimiu (ok. 600). W 1945 roku, wraz z innymi więźniami M. Kościelniak trafił do Mauthausen, potem Melku i Ebensse, gdzie kontynuował nielegalną twórczość. Po wyzwoleniu obozu przez Amerykanów, przez kilka miesięcy walczył w szeregach armii USA. W tym czasie, powstały portrety wybitnych mężów stanu (m.in. gen. Eisenhowera – przyszłego prezydenta Stanów Zjednoczonych i gen. Pattona). Po powrocie do kraju zamieszkał w Warszawie. W 1946 r., Ministerstwo Kultury i Sztuki oddelegowało artystę do Oświęcimia, gdzie w miejscu obozu śmierci, tworzono muzeum. Współpracował z Główną Komisją Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce (cztery lata). W 1955 roku otrzymał Złoty Krzyż Zasługi za pracę artystyczną w czasie niewoli w nazistowskich obozach zagłady. Odbywał liczne podróże w latach sześćdziesiątych XX wieku, których pokłosiem jest bogata kolekcja prac. Współpracował z wydawnictwami i czasopismami jako ilustrator, rysownik, dziennikarz, m.in. ze „Światem Młodych”, „Młodym Technikiem”.
Owocem pasji literackich M. Kościelniaka były liczne prace ilustrujące wielkie dzieła klasyki polskiej i światowej, wykonywane w technice akwaforty i suchorytu. Jego ilustracje cieszyły się ogromnym uznaniem. Artysta, wzbogacił ok. 250 pozycji wydawniczych, głównie dla młodzieży, za co otrzymał medal Komisji Edukacji Narodowej. W 1985 roku, został uhonorowany przez Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Medalem Pamiątkowym za szczególne zasługi w rozwoju polskiej książki szkolnej (ilustracje do podręcznika historii). W roku 1971, podczas beatyfikacji ojca Maksymiliana Marii Kolbego, M. Kościelniak podarował Ojcu św. Pawłowi VI 16. grafik przedstawiających życie męczennika z Oświęcimia. Świadkami tego wydarzenia byli prymas Polski Stefan Wyszyński i kard. Karol Wojtyła. W 1982 roku, podczas kanonizacji ojca M.M. Kolbego, M. Kościelniak spotkał się w Rzymie z Janem Pawłem II, któremu podziękował za wyniesienie na ołtarze jego przyjaciela obozowego. W latach 80-tych, artysta przeprowadził się do Ustki, a potem do Słupska. W tym okresie, bardzo intensywnie tworzył. Kontakt z nim nawiązały: Zeichen der Hoffnung oraz Maksymilian Kolbe Werke – zachodnioniemieckie organizacje dążące do pojednania i wyrównania krzywd wojennych. W kraju kwitnącej wiśni, dla potrzeb oświatowych powstały filmy z udziałem artysty o martyrologii wojennej Polski, które wykorzystywano na lekcjach w szkołach. W Japonii otwarto również muzea, w których znajdują się prace martyrologiczne oparte głównie na dziełach artysty urodzonego w naszym mieście. W roku 1981, Mieczysław Kościelniak został Honorowym Obywatelem Miasta Kalisza, następnie otrzymał Nagrodę Brata Alberta – za ogólnonarodowy przekaz i humanistyczne treści zawarte w dokumentatorskiej twórczości. Był laureatem Nagrody Wojewody Słupskiego za szczególne osiągnięcia w rozwoju i upowszechnianiu
kultury w woj. słupskim. Otrzymał również Nagrodę Miasta Kalisza, ZŁOTĄ PŁYTĘ za nagrania wspomnień o męczeństwie św. ojca M.M. Kolbego, itd. Prace M. Kościelniaka prezentowane były w wielu miastach Polskich. Wśród miejsc najważniejszych wystaw zagranicznych artysty wymienia się w szczególności: ONZ – Nowy York, Indie, Frankfurt nad Menem, Jerozolima, Sztokholm, Londyn, Japonia, Pekin, Wenecja, Moskwa, Chicago, Belgia, Holandia, Finlandia, Kanada, Niemcy, Szwecja, Austria, Chiny, Rumunia, USA, Flensburg. Dorobek M. Kościelniaka docenili Japończycy, którzy wydali albumy jego reprodukcji, nakręcili film biograficzny i wprowadzili postać M. Kościelniaka do szkolnych podręczników.
Źródło: Galeria Sztuki im. Jana Tarasina
