Przywracają pamięć o Starym Cmentarzu Żydowskim w Kaliszu

Stary cmentarz żydowski był tematem briefingu prasowego, który odbył się w środę, na terenie historycznej nekropolii. Przedstawiciele Miasta przekazali informacje, dotyczące m.in. ugody zawartej w 2022 roku z Gminą Wyznaniową Żydowską we Wrocławiu.

Cmentarz, założony w drugiej połowie XIII wieku, służył społeczności żydowskiej do wybuchu II wojny światowej. Wczorajszy briefing odbył się na terenie starej nekropolii, w obrębie ulic: Nowy Świat, Skalmierzycka i Handlowa. Spotkanie było okazją do zreferowania stanu realizacji ugody zawartej w 2022 roku, przed Komisją Regulacyjną do Spraw Gmin Wyznaniowych Żydowskich, z Gminą Wyznaniową Żydowską we Wrocławiu. Ustalania dotyczą m.in. terenu cmentarza żydowskiego w granicach historycznych według stanu na dzień 1 września 1939 roku. – Gmina Wyznaniowa Żydowska we Wrocławiu otrzymała na własność tylko część terenu cmentarza – mówił Grzegorz Kulawinek, wiceprezydent Kalisza. – Chodzi o niezabudowane działki pomiędzy ulicą Nowy Świat, a budynkiem dawnego Ośrodka Szkolno-Wychowaczego i teren na tyłach dawnego pogotowia. Gmina oddała otrzymaną nieruchomość w bezpłatne użyczenie Miastu, które zobowiązało się do podjęcia działań służących upamiętnieniu tego miejsca i jego ochrony. Na mocy ugody została także uregulowana kwestia roszczeń strony żydowskiej do około pięćdziesięciu nieruchomości, znajdujących się w zasobach Miasta. Dzięki porozumieniu Miasto może dysponować zwolnionymi z roszczeń nieruchomościami i planować ich wykorzystanie na cele społeczne.

Użyczona Miastu część cmentarza została uprzątnięta, uzupełniono tymczasowe ogrodzenie. W grudniu 2023 roku teren został oznakowany tablicą informacyjną, przygotowaną przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, w ramach Programu identyfikacji i oznakowania cmentarzy żydowskich na terenie RP. Kolejne działania w ramach zawartej ugody to upamiętnienie miejsca pochówku rabina Abrahama Gombinera, przygotowanie lapidarium z wykorzystaniem oryginalnych macew pochodzących ze starego cmentarza, a złożonych obecnie na Nowym Cmentarzu Żydowskim przy ul. Podmiejskiej, oraz wykonanie docelowego ogrodzenia.

Wydziały Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska oraz Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki Urzędu Miasta Kalisza, w porozumieniu z Gminą Wyznaniową we Wrocławiu oraz przy wsparciu Narodowego Instytutu Dziedzictwa oraz Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków, będą realizowały następne punkty ugody przez kolejne 3 lata.

Na spotkaniu kaliski magistrat reprezentowali także Grażyna Dziedziak – naczelnik Wydziału Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki, Paweł Bąkowski – naczelnik Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska oraz Zbigniew Judasz – pracownik Wydziału Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki.

źródło: um