Wystawa „Kalisz od podwórka”
W swych gościnnych wnętrzach Filia nr 5 Miejskiej Biblioteki Publicznej przy ulicy Złotej pokazuje fotograficzne prace uczniów Technikum im. św. Józefa. To owoc działań edukacyjnych, w efekcie których możemy poznać miejsca w Kaliszu dostępne oczom tylko mieszkańców poszczególnych posesji. To nie miasto z widokówek, ale równie urokliwe i niejednokrotnie tajemnicze. Wystawa „Kalisz od podwórka” wpisana została w program obchodów Święta Miasta. Jej otwarcie zaplanowano na 14 czerwca, na godzinę 14.00.
„W naszej szkole uczymy nie tylko perfekcyjnej znajomości sprzętu fotograficznego, ale przede wszystkim wrażliwości fotograficznej, umiejętnego konstruowania kadru, aby każdy temat i nawet ten na pozór nieciekawy, pokazać w jak najlepszym świetle” – mówi Piotr Jankowski, nauczyciel Technikum im. św. Józefa. Dzięki świadomemu komponowaniu obrazu, uczniowie wykonują coraz lepsze zdjęcia. Odpowiednia gra głębią ostrości, światłem, cieniem, regułą trójpodziału pozwala dotrzeć do odbiorcy w sposób ułatwiający mu spostrzeganie piękna. „Wykorzystanie w praktyce takich pojęć jak: statyka, dynamika, perspektywa, rytm w obrazie daje nieskończenie wiele możliwości uzyskania zaskakujących efektów artystycznych” – podkreśla Jankowski.
Jesteśmy przyzwyczajeni do pięknych ujęć Kalisza. Znamy dobrze fasady ratusza, teatru czy budowli sakralnych. Jednak dzięki spojrzeniu z innej strony możemy zobaczyć Kalisz, jakiego dotąd nie znaliśmy. Schowane podwórka, schody w kamienicach, bramy wjazdowe czy drzwi, gdyby tylko mogły, opowiedziałyby nam wzruszające historie Kalisza i jego mieszkańców. „W tym szkolnym zadaniu nie chodziło o pokazanie szarych przestrzeni, tylko o dostrzeżenie w nich artystycznych aspektów w fotografowanym kadrze z uwzględnieniem złotych proporcji oraz zasad kompozycji” – dodaje nauczyciel.
Wystawa, którą stworzyli uczniowie Technikum, oferuje nam nieco mniej spopularyzowane spojrzenie na Kalisz. W wielu publikacjach, które ukazały się na przestrzeni dziesiątek lat, skupiano się na portretowaniu architektury oraz przyrody, z naciskiem na uwypuklenie piękna otaczającego nas świata. „Tradycję w uwiecznianiu, można by rzec, ikonicznych miejsc naszego grodu, mamy długą. Przed tym młodymi adeptami fotografii nasze miasto uwieczniało wielu znakomitych fotografów oraz zdolnych fotoamatorów. Zapewne każdy z nas posiada w swoich zbiorach fotografie z dawnych lat, wykonane przez członków rodziny” – mówi Anna Katarzyna Raczko, kierownik Filii nr 5.
Niewątpliwie jednym z najsłynniejszych fotografów, który uwiecznił XIX-wieczny Kalisz w pięknych kadrach, jest przywoływany przy okazji tej ekspozycji Jan Wilhelm Diehl. Z pochodzenia Niemiec, działający w Białymstoku, w Kaliszu pojawił się około 1870 roku. Zarzuciwszy wydanie drogiego „Albumu Kalisza i jego okolic”, składającego się z 50 widoków, stworzył album składający się z 22 kartonów. I to właśnie to wydanie, w roku 2009 udało się kaliskiej bibliotece zakupić na aukcji. „Album de Kalisch” po konserwacji w 2014 roku w uwspółcześnionej formie wydała biblioteka asnykowska. Oryginalny „Album de Kalisch” Jana Wilhelma Diehla znajduje się w zbiorach specjalnych Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Adama Asnyka w Kaliszu i składa się z 22 luźnych kart ozdobionych drukowanym napisem informującym o jego autorze, na które naklejone zostały zdjęcia różnych fragmentów miasta z lat 1870-1871.
Jak napisała Bożena Szal-Truszkowska: „Nieco później wyszły jeszcze dwa albumy autorstwa kaliskich fotografów: Stanisława Zewalda w 1875 roku i Wincentego Borettiego na początku lat 90. Spośród tych czterech XIX-wiecznych edycji albumowych dzieło Diehla zdaje się być najważniejsze, już chociażby z tego powodu, że jest najstarsze, a ponadto jakimś cudem zachowało się w komplecie. […] Studiowanie tego albumu jest jak spacer po Kaliszu – znanym i nieznanym, którego tajemnice pomaleńku odkrywamy”.1
Tradycję rodzinną kontynuuje praprawnuk Jana – Piotr Diehl. W 2019 roku odbyła się promocja albumu „Kalisz. Wczoraj i dziś”, która zawiera zdjęcia współczesnego Kalisza. Jednym z trzech autorów fotografii, zamieszczonych w tej publikacji, jest właśnie Piotr Diehl. Jak mówił: „Zdjęcia dziadka były troszkę inspiracją dla mnie. Obszedłem wszystkie miejsca, które fotografował, oczywiście wszystkie nie przetrwały. W żadnym razie nie miała to być konfrontacja, a album promujący miasto”2. Wydawnictwo również oglądać można na wystawie w Filii przy Złotej.
Książki i albumy, pojawiające się współcześnie, eksponowane w gablotach, pokazują miasto, jego architekturę, także jej detale. Możemy zajrzeć do wnętrz kościołów, powspominać o wydarzeniach kulturalnych i sportowych. Zdjęcia ukazują piękno przyrody w mieście, jak i na jego obrzeżach. „Oczywiście, na przestrzeni lat zmieniła się forma i sposób przedstawiania. Dodatkowo, każdy z fotografów ma inne oko. Dodaje to tylko atrakcyjności przedstawianego tematu – nawet jeśli dotyczy on tego samego kościoła czy rzeźby. Nie zmieniła się jednak myśl przewodnia: ocalić od zapomnienia, zachować dla potomnych” – podkreśla Raczko. Współcześnie portretowaniem naszego miasta i okolic zajmuje się wielu fotografów. Albumy, które prezentowane są na wystawie, wypełniają zdjęcia: Marka Chwistka, Mariusza Hertmanna, Stanisława Kulawiaka, Daniela Dąbrowskiego, Grzegorza Kargóla, Krzysztofa Wydry czy Oskara Zaremby.
Wystawa w Filii nr 5 MBP w Kaliszu przy ul. Złotej 26-28 prezentowana będzie od 14 czerwca do 30 września 2021 roku w godzinach otwarcia placówki.
- Bożena Szal-Truszkowska, „Najstarszy fotograficzny album Kalisza. Widoki sprzed 150 lat” [W:] 7 dni Kalisza, z dnia 16.07.2014, s. 16.
- https://kalisz.naszemiasto.pl/kalisz-na-fotografiach-promocja-albumu-kalisz-wczoraj-i/ar/c13-4977582
