Analiza wyników wyborów samorządowych do Rady Powiatu Kaliskiego cz. 2
Dla wszystkich zainteresowanych życiem samorządowym naszego regionu kontynuacja analizy dotyczącej wyborów do Rady Powiatu Kaliskiego jest niezbędną lekturą. Nie znając bowiem historii minionych elekcji powiatowych, trudno jest zrozumieć w pełni aktualną sytuację polityczną w powiecie kaliskim. Zapraszam do lektury drugiej części artykułu, gdzie analizą objęte zostały wybory samorządowe w latach 2010 i 2014.
Jeśli jeszcze nie przeczytałeś/aś pierwszej części analizy dot. wyników wyborów samorządowych do Rady Powiatu Kaliskiego, to gorąco zachęcam Cię, Drogi Czytelniku, Droga Czytelniczko, do przeczytania jej przed rozpoczęciem lektury tego artykułu. Zawarte są tam m.in. informacje ogólne dotyczące okręgów, sposobu wyboru radnych, które są istotne dla pełnego zrozumienia poniższego tekstu, a przede wszystkim ważne dane na temat pierwszych trzech wyborów do rady powiatu, tworzące tło do dalszej analizy.
Analiza wyników wyborów samorządowych do Rady Powiatu Kaliskiego cz. 1
Mimo to przypomnę podział okręgów wyborczych w powiecie kaliskim z uwzględnieniem ich terytorium:
Okręg nr 1: gminy Szczytniki i Brzeziny – 4 mandaty;
Okręg nr 2: gminy Opatówek i Godziesze Wielkie – 5 mandatów;
Okręg nr 3: gminy Koźminek i Lisków – 3 mandaty;
Okręg nr 4: gminy Blizanów i Żelazków – 5 mandatów;
Okręg nr 5: gminy Ceków-Kolonia, Mycielin i Stawiszyn – 4 mandaty.
Poniższy artykuł analityczny dotyczy wyborów, które odbyły się w latach 2010 i 2014, czyli dwóch kolejnych elekcjach, w których mieszkańcy powiatu kaliskiego wskazywali swoich przedstawicieli obradujących w kaliskim starostwie przy pl. św. Józefa.
Wybory 2010 – koalicja PSL z PiS
W wyborach samorządowych w roku 2010 wystartowało sześć komitetów, które zgłosiły łącznie 245 kandydatów. Komplet kandydatów na radnych zaprezentowały komitety PSL, PiS, PO i Stowarzyszenia Razem dla Powiatu (po 42 kandydatów), o jednego kandydata mniej zgłosiło SLD, a najmniej, bo 36 kandydatów, zgłosił komitet „Młodzi dla Powiatu” – debiutant tych wyborów. Tym razem do wyborów nie stanęła Samoobrona, która przestała się liczyć jako ważna partia w kraju. Istotnym odniesieniem do polityki ogólnopolskiej jest przypomnienie, że od 2007 roku rząd tworzyła koalicja PO i PSL, a PiS zostało największą partią opozycyjną.
Frekwencja wyborcza wyniosła 50,46%, choć ciekawe były znaczne rozbieżności między poszczególnymi okręgami. W okręgu nr 1 frekwencja przekroczyła 60 % (dokładnie: 60,78 %), podczas gdy frekwencja w okręgu nr 2 wynosiła zaledwie 45,35%.
W okręgu nr 1 radnymi zostali Zbigniew Słodowy (SLD), Benedykt Owczarek (PSL), Marek Albrecht (PiS), Stanisław Błaszkowiak (RdP). Wkrótce doszło jednak do zmian, bowiem Słodowy został zastępcą wójta Brzezin, a Albrecht – wójtem gminy Szczytniki. Zastąpili ich kolejno Renata Michałowska-Michalak oraz Krzysztof Nowak. Co ciekawe, lepszy wynik od Nowaka uzyskał Stanisław Jamnicki, były przewodniczący Rady Powiatu Kaliskiego i były wójt Brzezin, ale nie przyjął on mandatu. Mieszkańcy okręgu nr 2 na swoich przedstawicieli wskazali liderów list: Artura Szymczaka (SLD), Mieczysława Łuczaka (PSL), Krzysztofa Dziedzica (PiS) oraz Małgorzatę Miklas (RdP). Piąty mandat przypadł ostatniemu na liście PiS Pawłowi Kalecie.
W okręgu nr 3 mandaty radnych wygrali Józef Dancewicz z SLD (startujący z drugiego miejsca) oraz dwaj przedstawiciele PSL: pierwszy na liście Krzysztof Nosal oraz ostatni z kandydatów Mariusz Krupiński. Czwarty okręg to podział mandatów między SLD, PSL, PO, PiS i RdP. Zdobyli je kolejno Sylwiusz Jakubowski, Bogdan Barański, Alicja Łuczak, Janusz Nowak (startujący z drugiego miejsca) i Stanisław Gąsior (również wicelider swojej listy). W okręgu nr 5 mieszkańcy wybrali jako swoich reprezentantów w Radzie Powiatu Edwarda Wasika z SLD, Sławomira Czapskiego z PSL, Andrzeja Dolnego z PiS i Dorotę Karpieko z RdP.
Co ciekawe, aż 16 z 21 wybranych radnych, zostało nimi startując z pierwszego miejsca (biorąc pod uwagę pierwotne wyniki wyborów, bez późniejszych przetasowań na skutek zrzeczenia się mandatu). Dwóch radnych uzyskało mandat zajmując ostatnie miejsce na liście, a trzech pozostałych – jako wiceliderzy listy. Inny interesujący szczegół to fakt, że wybrani pierwotnie radni mieli razem wzięci 1000 lat! Przeciętny radny powiatu w tej kadencji to mężczyzna, mający niecałe 48 lat, który uzyskał średnio niemal 480 głosów.
Wśród płci przeważali mężczyźni (18, wobec 3 kobiet). W czasie kadencji nieznacznie odsetek ten zmienił się po objęciu mandatu przez Renatę Michałowską-Michalak. Najwyższy wynik indywidualny wśród radnych osiągnął Krzysztof Nosal (1011 głosów), a najmniej debiutant Paweł Kaleta (231 głosów) i jednocześnie najmłodszy radny w tej kadencji (20 lat). Z drugiej strony najstarszym powiatowym radnym w chwili wyboru był Benedykt Owczarek (61 lat).
Po wyborach układ radnych przedstawiał się następująco:
– PSL – 6 radnych,
– PiS – 5 radnych,
– SLD – 5 radnych,
– RdP – 4 radnych,
– PO – 1 radna.
Po wyborach zawiązano koalicję PSL-PiS, w skład której weszło 11 radnych (czyli dokładnie tylu, ile wystarczy by uzyskać większość w radzie). Do tej jedenastki dołączyła się Alicja Łuczak z PO, którą wybrano na wiceprzewodniczącą Rady. Na czele Zarządu Powiatu po raz drugi stanął Krzysztof Nosal (PSL), a jego zastępcą ponownie został Andrzej Dolny (PiS). Zarząd uzupełnili Sławomir Czapski (PSL), Krzysztof Dziedzic i Janusz Nowak (PiS). Przewodniczącym Rady został Mieczysław Łuczak, a jego zastępcami zostali Alicja Łuczak oraz Benedykt Owczarek.
W trakcie kadencji, jak już wspomniano, doszło do dwóch zmian w związku z wyborem na wójta lub wicewójta, jednak,co ciekawe, obie miały miejsce w okręgu nr 1. W obu przypadkach miejsca liderów list zajęły drugie osoby na listach swoich ugrupowań.
Wybory 2014 – „Zieloni” z większością
Wybory samorządowe w roku 2014 przeszły do historii budząc wiele kontrowersji. Ich wyniki zostały podane z dużym opóźnieniem, a w ich trakcie odnotowano niepokojąco dużo głosów nieważnych. Choć część środowisk nalegało na unieważnienie ich wyników, to skończyło się na wpadkach, awariach systemów i dymisjach w Państwowej Komisji Wyborczej. W skali kraju najwięcej mandatów w sejmikach wojewódzkich zdobyła PO, natomiast najlepszy procentowy wynik uzyskało PiS.
Główna kontrowersja dotyczyła jednak ułożenia kart wyborczych. Na szczeblu powiatów i województw tworzone były książeczki, a układ poszczególnych stron odpowiadał wylosowanym numerom komitetów – oczywiście pod warunkiem, że w danym okręgu wystawiały one kandydatów. Na pierwszej stronie książeczki wyborczej w całym kraju znalazł się PSL, który zwyciężył m.in. w powiecie kaliskim, zdobywając rekordową liczbę głosów i 14 z 21 mandatów.
W wyborcze szranki stanęło 6 komitetów, podobnie jak w roku 2010. Po nieudanym starcie wśród startujących zabrakło „Młodych dla Powiatu”, jednak powrót na powiatowych listach wyborczych zaliczyła Samoobrona. Zakończył się on jednak zupełną klęską, gdyż komitet ten otrzymał zaledwie 402 głosy w całym powiecie i nie zdobył żadnego mandatu. Pozostałe komitety, porównując do poprzednich wyborów, pozostały bez zmian: PSL, PiS, PO, SLD, RdP i to one uzyskały wynik umożliwiający wzięcie udziału w podziale mandatów.
Jeszcze przed wyborami na politycznej scenie wybuchł konflikt, bowiem z list wyborczych PiS wykreśleni dwaj dotychczasowi radni: wicestarosta Andrzej Dolny oraz Janusz Nowak, który był również członkiem zarządu powiatu. Dolny wycofał się z samorządowej polityki, a Nowak znalazł się w ostatniej chwili na liście PSL.
Frekwencja w skali powiatu kaliskiego osiągnęła 51,89 %. Na PSL oddano 12466 głosów, 5033 mieszkańców poparło PiS, a na trzecim miejscu znalazło się SLD (3697 głosów), nieznacznie wygrywając z zaprzyjaźnionym komitetem Razem Dla Powiatu (3631 głosów). Tradycyjnie słaby wynik w powiecie zaliczyła PO (2785 głosów), mimo że wówczas wciąż współrządziła z PSL w Sejmie. Wartym zauważenia jest, że aż 6487 głosów było nieważnych! To efekt wspomnianej już książeczki i zamieszania związanego z układem kart wyborczych.
W okręgu nr 1 mandaty zdobyli Benedykt Owczarek i Grażyna Misiak z PSL, Marek Albrecht z PiS (który wkrótce zrzekł się mandatu na rzecz Renaty Szulc, w związku z wyborem na wójta Szczytnik) i Robert Marszałek z SLD. Mieszkańcy okręgu nr 2 wskazali jako swoich reprezentantów Mieczysława Łuczaka, Józefa Szymańskiego i Małgorzatę Banaś z PSL, a także Piotra Kaletę i Krzysztofa Dziedzica z PiS. W okręgu nr 3 PSL zdeklasował rywali zdobywając wszystkie trzy mandaty, które objęli: Krzysztof Nosal, Mariusz Krupiński i Monika Nowak. W czwartym okręgu aż trzy mandaty przypadły Ludowcom: Bogdan Barański, Lech Gnerowicz i Janusz Nowak. Pozostały mandaty obronili Alicja Łuczak z PO i Stanisław Gąsior z RdP. Okręg nr 5 to także trzy mandaty dla PSL, a wywalczyli je Sławomir Czapski, Justyna Urbaniak (która zostając burmistrzem Stawiszyna, zrzekła się mandatu na rzecz Łukasza Durajskiego) oraz Dariusz Korczyński. Ostatni mandat wywalczyła Dorota Karpieko z RdP.
Po raz kolejny najlepszym wynikiem indywidualnym mógł się pochwalić Krzysztof Nosal (1054 głosy), a najmniej głosów zapewniających w pierwotnym rozdaniu mandatów było potrzebnych Robertowi Marszałkowi, który zdobył poparcie 260 mieszkańców.
Układanka wyborcza w Radzie Powiatu Kaliskiego wyglądała następująco:
– PSL – 14 mandatów
– PiS – 3 mandaty,
– RdP – 2 mandaty,
– SLD – 1 mandat,
– PO – 1 mandat.
Oczywistym zwycięzcą tych wyborów byli przedstawiciele PSL, a przegranymi – wszystkie pozostałe komitety. Jednak największym przegranym była w mojej ocenie lewica. Wystawiając tradycyjnie 2 komitety (partyjny SLD i „okołolewicowy” RdP) liczyli na wyższy wynik i większą liczbę mandatów. W stosunku do poprzednich wyborów stracili aż 6 radnych (czterech spod szyldu SLD i dwóch jako RdP). Porażka była więc najboleśniejsza.
Zarząd Powiatu został w całości obsadzony przez przedstawicieli „Zielonych”. Starostą pozostał na trzecią kadencję Krzysztof Nosal, a wicestarostą został Jan Adam Kłysz. Członkami Zarządu zostali doświadczeni samorządowcy: Janusz Nowak oraz Benedykt Owczarek, a także debiutująca w radzie Monika Nowak. Także przewodniczącym Rady Powiatu pozostał na kolejną kadencję Mieczysław Łuczak, a jego zastępczynią została Małgorzata Banaś (pierwsza kadencja w radzie). Wiceprzewodniczącą pozostała Alicja Łuczak z PO, co zapewne było odzwierciedleniem koalicji rządowej.
W trakcie kadencji doszło do dwóch zmian radnych. Rok po wyborach samorządowych z mandatu radnego zrezygnował Piotr Kaleta, który został posłem. Powtórzyła się historia sprzed 12 lat, gdy Kaleta także po roku rezygnował z funkcji radnego (będąc zarazem wtedy wicestarostą); wówczas został senatorem, teraz przenosił się do Sejmu. Jego miejsce zajął Henryk Kurek, który zdobył zaledwie 81 głosów! Z kolei Łukasz Durajski złożył mandat, który otrzymała Jolanta Tomczyk, która uzyskała dopiero piąty wynik na liście PSL w swoim okręgu. To dowód na to, że warto mieć szeroką „ławkę rezerwowych” na listach wyborczych przy wyborach proporcjonalnych.
Co ciekawe, po objęciu mandatu przez J. Tomczyk, aż 7 kobiet zasiadało w radzie powiatu. To niepobity dotąd rekord w historii powiatu kaliskiego.
2010-2018 – dominacja Ludowców
Lata 2010-2018 to kolejne dwie kadencje rządów PSL na czele z Krzysztofem Nosalem, który utrzymał funkcję starosty i osiągał wysokie wyniki indywidualne. Szczególnie rok 2014 był obfity dla PSL, bowiem Ludowcy zgarnęli rekordową liczbę mandatów i głosów, które najprawdopodobniej przez wiele lat będą nie do powtórzenia. Dodatkowo wpływ na to miała ordynacja wyborcza promująca komitety uzyskujące wysoki wynik.
Jak wyglądały ostatnie wybory samorządowe, które odbyły się w roku 2018? Jak obecnie wygląda Rada Powiatu Kaliskiego? A przede wszystkim – jakie są perspektywy wyborcze na rok 2023, kiedy odbędą się kolejne wybory?
O tym w kolejnej części analizy już za tydzień!
Podobała Ci się analiza? Zostaw komentarz!
