Archiwa Rodzinne Niepodległej z rodziną Werbińskich

W siedzibie Archiwum Państwowego w Kaliszu odbyło się spotkanie z cyklu Archiwa Rodzinne Niepodległej. Tym razem gościem był Andrzej Werbiński, który wygłosił wykład poświęcony zasłużonym członkom swojej rodziny, a w szczególności ojcu, Kazimierzowi Werbińskiemu, wieloletniemu dyrektorowi Liceum Pielęgniarstwa w Kaliszu.

Spotkanie rozpoczęła dr Grażyna Schlender, dyrektor Archiwum. Przywitała prelegenta, zgromadzonych gości: Panie Marię Werbińską Nowak, Elżbietę Werbińską, członkinie rodziny Werbińskich, Barbarę i Świętosława Fortunów, przyjaciół Archiwum, Panie Małgorzatę Dzióbek i Krystynę Jędrzejak, absolwentki dawnego Liceum Pielęgniarstwa, Pana Mariusza Kurzajczyka, prezesa Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów oraz pozostałych słuchaczy.

Grażyna Schlender pokrótce przedstawiła genezę projektu Archiwa Rodzinne Niepodległej, którego głównym celem jest zwrócenie uwagi na unikalną wartość rodzinnych pamiątek. Następnie przedstawiła życiorys prowadzącego wykład Andrzeja Werbińskiego, po czym mówca rozpoczął swoją opowieść…

Kazimierz Werbliński, główny bohater wspomnień, urodził się w Stawiszynie w 1915 roku. Był najstarszym z dziewięciorga rodzeństwa. Naukę rozpoczął w miejscowej szkole podstawowej, a dalszą edukację kontynuował w Prywatnym Gimnazjum Męskim im. Stanisława Kostki przy seminarium diecezjalnym w Płocku. Wybór nie był przypadkowy, ponieważ rodzice pragnęli, aby najstarszy syn został księdzem. Po zdanej maturze w 1934 roku oznajmił jednak rodzinie, że nie czuje powołania i nie będzie kontynuował nauki w seminarium duchownym.

Rozpoczął studia na Uniwersytecie Poznańskim, które przerwał wybuch wojny. W 1941 roku ożenił się, ale wesele było dopiero w 1943 roku. Najbliższa rodzina nie uczestniczyła w uroczystości, nadal bowiem mieli żal, że ich syn nie wybrał życia kapłańskiego. Radość nowożeńców nie trwała długo, Kazimierza wywieziono na roboty przymusowe do Niemiec.

Po wojnie kontynuował studia, w 1947 roku otrzymał dyplom magistra filozofii na wydziale humanistycznym w zakresie filologii polskiej. Najpierw został nauczycielem w Liceum Ogólnokształcącym we Wschowie. Wśród jego uczniów był m.in. Bronisław Geremek, późniejszy profesor i minister spraw zagranicznych. W kolejnych latach nauczał w Państwowej Szkole Ogólnokształcącej stopnia pierwszego licealnego w Kościanie, w 1953 roku otrzymał nominację na zastępcę dyrektora państwowej Szkoły Pielęgniarstwa Neuro-Psychiatrycznego w Kościanie. W 1960 roku wrócił w rodzinne strony i objął stanowisko Dyrektora Państwowej Szkoły 4-letniego Liceum Pielęgniarskiego w Kaliszu. Placówka była wyposażona w pracownie: biochemii, analizy instrumentalnej, mikrobiologii, hematologii. Uczennice odbywały praktyki w Szpitalu, sąsiadującym ze szkołą. Obok szkoły funkcjonował internat dla dziewczyn.

Dyrektor Kazimierz Werbiński dbał o rozwój naukowy uczennic, ale także kulturalny i fizyczny. Dziewczęta trenowały siatkówkę, koszykówkę, lekkoatletykę. Na zawodach sportowych wojewódzkich i ogólnopolskich odnosiły liczne sukcesy. Dzięki staraniom dyrektora adeptki pielęgniarstwa regularnie uczęszczały do kina, teatru, filharmonii oraz na inne imprezy kulturalne odbywające się w Kaliszu.

Co roku uczennice wyjeżdżały na wycieczki praktyczne, odwiedzając całą Polskę: np. Kraków, Gdańsk, Elbląg, Łódź, Pieniny, Mazury i inne. W czasie trwania kadencji Kazimierza Werbińskiego szkołę wizytowała Maria O. Leite-Ribeiro, przedstawicielka Światowej Organizacji Zdrowia ONZ. W latach kolejnych natomiast reprezentanci Szkoły odwiedzili w ramach rewanżu Szkołę Pielęgniarstwa w Magdeburgu.

Dyrektor pilnował, aby uczennice odebrały nie tylko staranne wykształcenie, lecz również dbał o wysokie morale. Nie pozwalał, aby na teren szkoły przychodzili chłopcy z kaliskich szkół. Choć był surowy i wymagający, uczennice traktował jak własne córki. W 1976 roku Kazimierz Werbiński odszedł na emeryturę. Zmarł w 1995 roku. Żegnały go tłumy absolwentek Liceum Pielęgniarskiego.

Prelegent w toku opowieści zaprezentował sylwetki kilku członków rodziny, którzy zasłużyli się dla ojczyzny. Byli to: Wacław Werbiński, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku, Tadeusz Werbiński, członek Polskiej Partii Wolności, (za przynależność do organizacji został osadzony w więzieniu), otrzymał medal za Wolność i Niepodległość, nadany Dekretem Prezydenta RP na uchodźctwie, Adam Werbliński, uczestnik II wojny światowej, który po wojnie osiadł na Borneo, Józef Jerzy Werbiński, uczestnik bitwy pod Monte Casino.

Szczegóły dotyczące historii rodziny Werbińskich mówca zawarł w książce swojego autorstwa pt. „Kronika rodziny Werbińskich i Grajnertów”.

Po wykładzie głos zabrały absolwentki Liceum Pielęgniarskiego w Kaliszu, Panie Małgorzata Dzióbek i Krystyna Jędrzejak, przytaczając kilka historii, wspomnień z lat szkolnych.

Ostatnim punktem spotkania było przekazanie materiałów rodzinnych z domowego archiwum Pana Andrzeja Werbińskiego do zasobu Archiwum Państwowego w Kaliszu. Umowę darowizny podpisali Andrzej Werbliński oraz dyrektor Grażyna Schlender. Prelegent podkreślił swoją satysfakcję z faktu, że jego pamiątki trafią w dobre ręce.

Dyrektor Grażyna Schlender ofiarowała Andrzejowi Werbińskiemu cyfrowe kopie jego archiwaliów, pamiątkowy plakat, a także najnowsze wydawnictwo Archiwum „Fibigerowie. Twórcy kaliskich fabryk fortepianów i pianin (1878-2016)”. Publikację otrzymała również Pani Maria Werbińska Nowak, siostra prelegenta.

Jak podkreśliła Grażyna Schlender przekazane materiały stanowią narodowy zasób archiwalny, zwłaszcza, że dokumentów związanych z historią Liceum Medycznego w Kaliszu jest niewiele. Dary będą przechowywane wieczyście, zostaną zinwentaryzowane, opisane, poddane w razie konieczności zabiegom konserwatorskim oraz będą od tej chwili dostępne każdej zainteresowanej osobie w pracowni naukowej kaliskiego archiwum. W przyszłości na ich bazie powstanie wystawa on-line, która wkrótce zostanie przygotowana i udostępniana na stronie internetowej instytucji.

Źródło: Archiwum Państwowe w Kaliszu