Czepce od Ostrowa. Warsztaty z hafciarką Donatą Kaczochą
Warsztaty „Czepce od Ostrowa” rozpoczęte. Z początkiem kwietnia w Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu mistrzyni Donata Kaczocha z Głogowej zaczęła uczyć sztuki haftowania i układania wybranych czepców z bogatej tradycji ludowej podostrowskich wsi. Dwie uczennice: Paulina Bajodek z Jankowa Przygodzkiego i Anna Rospondek z Kociny mają już doświadczenie w haftowaniu. Teraz poznają tajniki tworzenia tych pięknych odświętnych nakryć głowy z przełomu XIX i XX wieku.
Adeptki sztuki ludowej w ramach zajęć utworzą dwa czepce tiulowe: „raszkowski” noszony w Moszczance i Skrzebowej k. Raszkowa i „głogowski” z pobliskiej wsi Głogowa. Wzory tych nakryć głowy stworzyła mistrzyni Donata Kaczocha. Poszukiwania i badania terenowe w tym kierunku prowadzili: Jolanta Marszał z zespołu „Swojacy” i Piotr Kulka, folklorysta z Poznania. W pierwszym miesiącu zajęć uczestniczki haftują bandy, czyli luźne szarfy czepca raszkowskiego – kopiują wybrane wzory na papier i potem przenoszą je na wycięte z bawełnianego tiulu pasy band. Następnie fastrygują wzór na tiulu nicią atłaskową i zaczynają haftować brzegi bandy – techniką haftu dzierganego.
Te bardzo intensywne zajęcia będą odbywać się w Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu oraz w domu mistrzyni w Głogowej pięć razy w miesiącu przez osiem miesięcy, od kwietnia do listopada 2025. Dwie uczennice zostały wytypowane z terenu powiatu ostrowskiego i regionu Kaliskie na podstawie swoich umiejętności hafciarskich oraz znajomości lokalnego rękodzieła. Efektem kilkuset godzin zajęć będą cztery czepce, które po zakończeniu warsztatów będą pokazane na wystawie w Kaliszu. Warsztaty organizuje i koordynuje Anna Gałczyńska z CKiS. Sztuka tworzenia czepców ludowych od Ostrowa zostanie przekazana następnemu pokoleniu hafciarek.
Warsztaty dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Program Kultura ludowa i tradycyjna – „Mistrz Tradycji”.
W polskiej kulturze tradycyjnej kobiety zamężne musiały zakrywać włosy. W Wielkopolsce jedną z najbardziej wyróżniających cech ubioru były właśnie kobiece nakrycia głowy. Białe tiulowe czy płócienne czepce były zwieńczeniem całego stroju i dodawały wizerunkowi dostojności. Zdobione były białym ręcznym haftem i pieczołowicie układanymi tiulkami. Ich szyciem zajmowały się czepkarki lub kopczarki, ale z upływem czasu i zmian kulturowych umiejętności te zaczęły powoli zanikać.
Donata Kaczocha jest hafciarką i koronczarką z Głogowej k. Raszkowa. Sztuką ludową zajmuje się od 2017 roku, w tym haftowaniem i układaniem ludowych czepców tiulowych i płóciennych, haftowaniem prostym i nasnuwanym oraz koronką czółenkową zw. frywolitką. Ukończyła cztery kilkumiesięczne warsztaty organizowane przez Centrum Kultury i Sztuki z Kalisza z Mistrzyniami Tradycji: warsztaty czepców wielkopolskich ze Stanisławą Kowalską i czepców kaliskich z Jadwigą Sobczak, warsztaty haftu nasnuwanego z Zofią Talarowską i warsztaty frywolitki z Eugenią Wieczorek. Jest w tej chwili jedyną w regionie twórczynią czepków jarocińskich, krotoszyńskich i ostrowskich. Na podstawie przeprowadzonych badań terenowych uszyła czepce dla kobiet z zespołów raszkowskich „Głogowianie” i „Swojacy” czy „Jankowianie Zaleśni”, a także dla innych wielkopolskich zespołów – łącznie ponad 40 sztuk. Kilka lat temu zaczęła prowadzić warsztaty hafciarskie. Do tej pory odbyły się w Poznaniu, w Szamotułach czy w Lewkowie k. Ostrowa Wlkp., podczas plenerowych Estrad Folkloru czy w Parku Etnograficznym w Dziekanowicach. Należy także do Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Uhonorowana Laurem Starosty Ostrowskiego w 2022.
Więcej https://ckis.kalisz.pl/wydarzenia/czepce-od-ostrowa-warsztaty-z-hafciarka-donata-kaczocha/
Tekst: Anna Gałczyńska
