15 listopada 2023

Czy cel uświęca środki? „Rozmowy na krawędzi sceny” w kaliskim Teatrze

Czy w dzisiejszym świecie, wyczulonym na wszelkie przejawy niepoprawności, istnieje jeszcze miejsce dla wielkich wizjonerów, gotowych do poświęceń w imię wyższych idei? Kaliski Teatr zaprasza już w najbliższą sobotę (18.11) na trzecie spotkanie z cyklu “Rozmowy na krawędzi sceny”.

W 2014 roku środowiskiem filmowym wstrząsnął “Whiplash” – obraz niezależnego amerykańskiego reżysera, Damiena Chazelle’a, wywołujący na całym świecie gorączkowe dyskusje. Opowieść o morderczym treningu młodego perkusisty pod okiem bezwzględnego i niezwykle surowego nauczyciela, nagrodzona aż trzema Oscarami, stała się zapalnikiem do rozmowy o postulatach etycznych, jakie wysunęły się na czoło dyskursów XXI wieku. Jak każde wielkie dzieło, także i film Chazella nie udziela nam żadnej konkretnej odpowiedzi, stawiając jedynie – lub przypominając – właściwie pytania. Szczególnie to, czy cel wielkich idei uświęca środki.

Podobne pytania towarzyszyły Jerzemu Andrzejewskiemu, jednemu z najważniejszych polskich pisarzy XX wieku, podczas pracy nad powieścią “Idzie skacząc po górach”. Autor przygląda się w niej postaci Pabla Picasso – najwybitniejszego bodajże artysty XX wieku.

Andrzejewski, który w pewnym okresie życia uchodził za polskiego kandydata do Nagrody Nobla, i na podstawie dzieł którego Andrzej Wajda oparł aż trzy ze swoich filmów (m.in. legendarny Popiół i diament), doskonale rozumiał rozterki i tęsknoty swoich bohaterów. Nie ulega bowiem wątpliwości, że każda wielka idea – niezależnie od tego, na ile szczytna – musi zostać okupiona przez ofiary. Dyskusja o twórczej etyce nie dotyczy zatem pytań o sens poświęcenia, które – jak pokazuje historia – jest nieuchronne, ale o jego granice.

Czy w dzisiejszym świecie, wyczulonym na wszelkie przejawy niepoprawności, istnieje jeszcze miejsce dla wielkich wizjonerów, gotowych do poświęceń w imię wyższych idei? I komu przyznajemy dziś prawo do kształtowania tej nowej wizji moralności? Czy romantyczny mit wielkich twórców, jeszcze niedawno kształtujących obraz świata, ma prawo bytu w świecie opanowanym przez obietnice szybkiego bogactwa i “piętnastu minut sławy”, przewidzianych przez Andy’ego Warhola? Czy jest może jedynie cringe’owym powidokiem minionych czasów, który należy w całości scancelować?

Pytania te, jak zawsze inspirujące i niejednoznaczne, będą towarzyszyć nam w kolejnych “Rozmowach na krawędzi sceny”, do których tym razem zaproszeni zostali specjaliści ze świata sztuki i literatury: teoretyk i historyk filmu prof. Tadeusz Lubelski, profesor filozofii Szymon Wróbel oraz reżyser Igor Gorzkowski. Spotkanie jak zwykle poprowadzi teatrolog, krytyk i publicysta Jacek Wakar.

Spotkanie w cyklu „Rozmowy na krawędzi sceny” odbędzie się w sobotę 18 listopada około godziny 19:30, zaraz po spektaklu „Idzie skacząc po górach” na Scenie Kameralnej Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu. Wstęp na spotkanie jest bezpłatne, bilety na przedstawienie można kupić online na stronie www.teatr.kalisz.pl