Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych

Artyści z Południowej Wielkopolski reprezentowali nasz region w 56. Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym w dniach 24-26 czerwca. Zespół śpiewaczy, dwie kapele, dwoje śpiewaków i jeden instrumentalista zaprezentowało się w czterech kategoriach, zdobywając dla subregionu Ziemi Kaliskiej dwie nagrody i dwa wyróżnienia.

Dwie I nagrody zdobyli młodzi muzycy w konkursie Mistrz i Uczeń. Kapela dudziarska z Moszczanki i Skrzebowej (Gmina Raszków, powiat ostrowski) z Michałem Umławskim po raz drugi zajęła pierwsze miejsce. Wiktor Marszał na dudach i Cezary Bednarczyk na skrzypcach podwiązanych grali regionalne melodie. Dudziarz Fryderyk Jankowski z Jarocina zagrał po raz pierwszy w Kazimierzu z nauczycielem Piotrem Góreckim z Poznania. Zaprezentował okrągłego od Jarocina Nie wiedziała pani matka… i wiwat od Poznania Poszła panna do ogrodu…

Dwa wyróżnienia w swoich kategoriach zdobyli: Kapela Ludowa „Brzeziny” i śpiewaczka Janina Plichta z Czempisza z Gminy Brzeziny w powiecie kaliskim. Kapela w składzie: Lucjan Dymarczyk na harmonii, Zbigniew Witkowski na skrzypcach i Stanisław Pawlik na bębnie ze stalką zagrała z wielką energią cztery utwory: dwie polki, oberka Od Kalisza i walcerka Hej zawracaj od komina. Jako Kapela Brzeziny są laureatami I, II i III miejsc na tym Festiwalu. Pani Janina Plichta śpiewała już kilka razy na Festiwalu – i jako solistka i z zespołem, a w 56. Edycji została wyróżniona za pieśni weselne, miłosne i społeczne: Jużeś się wybrała…, Tam pod borem na dembie… i Jedzie mój, wiezie gnój… W zmaganiach towarzyszyła jej koleżanka z Zespołu Brzezinianki pani Helena Szych.

W tegorocznym Festiwalu wzięły także udział „Dąbrowianki” z Dąbrowy k. Jarocina wśród zespołów śpiewaczych i Lech Owczarek z Doruchowa k. Ostrzeszowa – dwukrotny laureat III nagrody – wśród solistów śpiewaków. „Dąbrowianki” złożone z siedmiu śpiewaczek, którym tym razem nie mogła towarzyszyć kierowniczka Krystyna Melczak, zaprezentowały pieśni: oczepinową Zakukała kukułeczka za borem…, sierocą Drobny deszczyk pada… i balladę na melodię wiwata Ugania się Wisła z wodą… Pan Leszek zaśpiewał tym razem pieśni regionalne: Wczoraj rosa, dzisiaj rosa…, Leciał ptaszek lasem… i Przyjechał Józiu na siwym kóniku…

Artyści prezentowali się przed dziewięcioosobowym Jury i publicznością z różnych stron Polski. Byli nagrywani przez PR 2 Polskiego Radia. Delegowało ich Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu jako ośrodek regionalny, a wsparli finansowo: Gmina Jarocin, Brzezińskie Centrum Kultury i Biblioteka, GOK w Doruchowie oraz prywatni darczyńcy. Repertuar dla śpiewaków z Południowej Wielkopolski pomogła dobrać dr Arleta Nawrocka-Wysocka, etnomuzykolog z Poznania i z Instytutu Sztuki PAN w Warszawie. Wspólnie z Anną Gałczyńską z CKiS w Kaliszu prowadziły warsztaty dla reprezentantów Południowej Wielkopolski. Centrum Kultury i Sztuki od kilkudziesięciu lat dba o delegowanie regionalnych śpiewaków i muzykantów na ten ogólnopolski konkurs, a artyści ludowi wielokrotnie już zdobyli tam laury. W tym roku nagrodami obsypano także kapele koźlarskie i dudziarskie oraz instrumentalistów z całej Wielkopolski.

Kapela dudziarska „Swojacy” z miejscowości Moszczanka i Skrzebowa k. Raszkowa uczy się i gra pod kierunkiem Michała Umławskiego od 2018 roku. W 2019 roku kapela brała udział w kilku regionalnych przeglądach: Festiwalu Muzyki Tradycyjnej „Melodie stamtąd” w Kaliszu (zdobywając jedną z równorzędnych nagród), Wielkopolskim Turnieju Dudziarzy w Kościanie i Starym Gołębinie (zdobywając wyróżnienie) oraz w Konkursie Kapel Dudziarskich im. Floriana i Piotra Ratajczaków w Bukówcu Górnym (I miejsce w kategorii kapel początkujących). W ostatnich dwóch latach kapela z sukcesami brała udział w przeglądach i konkursach dudziarskich na terenie Wielkopolski: m.in. zdobyła I miejsce w kategorii kapel początkujących w XXX Konkursie Kapel Dudziarskich w Bukówcu Górnym (2021), I miejsce w kategorii dziecięcej podczas I Rawickiego Maratonu Dudziarskiego (2021). W 2020 roku uczniowie Wiktor Marszał i Cezary Bednarczyk pod kierunkiem swojego mistrza zdobyli I nagrodę na Festiwalu w Kazimierzu.

Fryderyk Jankowski jest pierwszym uczniem Piotra Góreckiego. Fryderyk należy od blisko 10 lat do Zespołu Folklorystycznego „Snutki” z Potarzycy, gdzie przygrywa na kilku instrumentach. Naukę gry na dudach wielkopolskich rozpoczął kilka lat temu w ramach programu „Kuźnia Tradycji” w Poznaniu. Od 3 lat tworzy Kapelę dudziarską w składzie dudy i skrzypce. Z kapelą i jako solista zdobył już kilka nagród na wielkopolskich przeglądach dudziarskich m.in. w Starym Gołębinie czy na Festiwalu „Melodie stamtąd” 2021 w Kaliszu. Fryderyk gra na dudach, które sam zbudował w zeszłym roku w ramach warsztatów z budowniczym Andrzejem Mendlewskim. Piotr Górecki gra od 20 lat na dudach wielkopolskich. Pochodzi z Modrza w gminie Stęszew. Uczył się gry u Romualda Jędraszaka.

Kapela Ludowa „Brzeziny” powstała w 1977 r. Działa przy Brzezińskim Centrum Kultury w Brzezinach. Skład Kapeli wielokrotnie się zmieniał, ale nadal grają w niej muzycy ludowi na takich instrumentach jak: skrzypce, harmonia, klarnet, bęben, bas kaliski. Panowie grają ze słuchu przekazywane z pokolenia na pokolenie: polki, oberki, owijoki i walcerki, muzykę taneczną wielkopolskiej wsi. „Brzeziny” popularyzowały muzykę ludową w całej Polsce, a także za granicą. Kapela Ludowa „Brzeziny” ma na swoim koncie wiele nagród i odznaczeń. Zasługi za pielęgnowanie tradycji i wartości ludowych. Kapela zdobyła nagrody na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych – I w 1997, III w (2013) i II (2019). W 2018 i w 2020 roku na Biesiadzie Folkloru Ziemi Kaliskiej w Brzezinach zajmowali I lokaty, a na Wojewódzkim Przeglądzie Folklorystycznym w Szreniawie drugie miejsce. Na Spotkaniach Folklorystycznych Polski Centralnej w Sieradzu muzycy także zdobywali nagrody. Przez wiele lat kierownikiem Kapeli był nieżyjący już Ignacy Foch. Od dekady Kapelą Ludową „Brzeziny” kieruje Lucjan Dymarczyk.

Zespół Śpiewaczy „Dąbrowianki” powstał w 1993 roku w Dąbrowie koło Jarocina. Grupą kieruje Krystyna Melczak. Prezentują pieśni zasłyszane od najstarszych mieszkańców Ziemi Jarocińskiej. Występują na lokalnych uroczystościach, Estradach Folkloru w Wielkopolsce czy festiwalach w całej Polsce. Promują także kulturę ludową w pobliskich szkołach. „Dąbrowianki” dwukrotnie (w 2011 i 2017) wystąpiły na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym. Są kilkukrotnymi laureatkami konkursów na Biesiadzie Folkloru Ziemi Kaliskiej w Brzezinach, a także na Wojewódzkim Przeglądzie Folklorystycznym w Nowym Tomyślu (2009) i w Szreniawie (2018), Festiwalu „Melodie stamtąd” w Kaliszu czy w Szamotułach (2021). Występują w strojach wielkopolskich z okolic Jarocina, haftowanych tzw. snutką golińską.

Janina Plichta z Czempisza śpiewa od 1997 roku w Zespole Pieśni „Brzezinianki” w podkaliskich Brzezinach, przy wsparciu tamtejszego Gminnego Ośrodka Kultury. Występuje także jako solistka. Śpiewa od dzieciństwa pieśni ludowe z okolicznych wiosek, nauczone w domu czy od innych śpiewaków. Wykonuje także przyśpiewki na weselach. Do najważniejszych sukcesów zaliczyć może nagrody na Biesiadzie Folkloru Ziemi Kaliskiej w Brzeziach (2008, 2010, 2016, 2020) oraz główną nagrodę w kategorii solistów na Wojewódzkim Przeglądzie Folklorystycznym w Nowym Tomyślu w 2009 roku i w Dziekanowicach w 2017. Pani Janina prowadzi także warsztaty śpiewacze. Wystąpiła kilkakrotnie na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą, solo i ze swoją grupą śpiewaczą.

Lech Owczarek z Doruchowa śpiewa od wielu lat na scenach ludowych, w kościołach, podczas wydarzeń gminnych czy uroczystościach rodzinnych. W latach 2010-2020 występował z Zespołem Folklorystycznym „Doruchowianie”, z którym zdobył II nagrodę na Festiwalu w Kazimierzu w 2019. Jako solista zdobył: I nagrody na Biesiadach Folkloru Ziemi Kaliskiej w Brzezinach (2016, 2018, 2020). Największe sukcesy osiągnął zdobywając dwukrotnie w 2017 i 2021 – 3. nagrody na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym oraz w 2018 na Festiwalu „Sabałowe Bajania” w Bukowinie Tatrzańskiej. Do tego doszły I i II miejsca na Wojewódzkich Przeglądach Folklorystycznych w Dziekanowicach i w Szreniawie, a także nagrody w trzech edycjach Festiwalu muzyki tradycyjnej „Melodie stamtąd” w CKiS w Kaliszu. Śpiewu uczył się w domu rodzinnym od matki i babki, od których pamięta wiele regionalnych pieśni.

źródło: CKiS