„GAJA” Pawła Althamera i Artura Żmijewskiego w Galerii Pulsar

W Galerii Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu, w przestrzeni Galerii Pulsar, zaprezentowana będzie GAJA Pawła Althamera i Artura Żmijewskiego. Wystawa potrwa od 2 do 25 lutego 2023 roku. Kuratorką tej prezentacji jest Joanna Dudek.

Gaja – jako istota duchowa i materialna rozciąga się 200 kilometrów ponad powierzchnię Ziemi i 200 kilometrów w głąb planety, niczym płaszcz ziemski. Przywołanie tej koncepcji Gai w trakcie pleneru rzeźbiarskiego, a także dalsze rozważania wokół tej ożywczej wizji, towarzyszyły artystom Pawłowi Althamerowi i Arturowi Żmijewskiemu w czasie wspólnego tworzenia rzeźby dedykowanej Kaliszowi i jego wielokulturowej tradycji.

Gaja – grecka bogini „Matka Ziemia” w latach 70-tych XX wieku stała się uosobieniem hipotezy Jamesa Lovelock’a (rozwijanej wspólnie z Lynn Margulis) zgodnie z którą, wszystkie istoty żyjące na Ziemi działają wspólnie, aby zachować na naszej planecie optymalne warunki do życia a Ziemia ma zdolność reagowania na zmiany panujących warunków. „Ziemia-Gaja” to symbiotyczna planeta – złożona jedność – zawierająca w sobie biosferę, atmosferę, oceany i gleby Ziemi. Gaja trwa w ciągłości z przeszłością sięgającą aż do samych początków życia, a w przyszłości będzie trwać tak długo, jak będzie trwać życie. Jest to żywa istota planetarna mająca moc odradzana się po wszelkich katastrofach.

Praktyka wspólnej pracy artystów, która jest rozmową dwóch autonomicznych osobowości, wpisuje się w koncepcję symbiotycznie tworzonej kompozycji rzeźbiarskiej – w tym przypadku – planetarnej. Artyści nie ukrywają swojej fascynacji przebywaniem w naturze. Podziwiają jej formy, których prawdopodobnie żaden umysł nie byłby w stanie stworzyć. Sięgają po motyw matki – rodzącej natury – która nosi w sobie życie, co pozwala im metaforycznie uchwycić praprzyczynę tworzenia. Roztańczona istota, dająca życie, fascynuje urokiem ludzkiego ciała, a w układzie dwóch figur, nawiązuje dialog z klasycyzującą, włoską rzeźbą. Złożoność elementów z jakich zbudowana jest kompozycja (maska afrykańska, niemieckie kopyto do tworzenia lalek, nasiona, kora drzew, gałęzie, huby, muszle) powoduje, że Gaja Althamera i Żmijewskiego w wyrazisty sposób demontuje granicę miedzy naturą a kulturą, jest efektem inspiracji ale sama także posiada moc inspirowania.

Artyści Paweł Althamer i Artur Żmijewski przebywali w Kaliszu na zaproszenie Krystiana Kinastowskiego Prezydenta Miasta Kalisza i Joanny Dudek dyrektorki Galerii w ramach pleneru rzeźbiarskiego z okazji 45-lecia Galerii Sztuki im. Jana Tarasina. Partnerem projektu jest Firma Budowlana FB Antczak.

Rzeźba freestylowa, pierwotna, prefiguratywna. Artur Żmijewski

Rzeźba ma swój pęd. Z przodu dzieją się rzeczy twórcze, rosnące, kwitnące, rodzące się i wychodzące z niej. Za nią – jakby planety – bagaże i bogactwa niekoniecznie odnoszące się do ludzkiego ciała, do figury. Paweł Althamer

Rzeźba powstała w duchu kolażu intelektualnego, łączy wątki wielokulturowe. prof. Katarzyna Józefowicz (rzeźbiarka, Laureatka Paszportu Polityki 2001)

Rzeźba „Gaja” Althamera i Żmijewskiego jest próbą zobrazowania kosmogonii. Powstania światów. Jak franciszkański witraż Wyspiańskiego „Bóg Ojciec”. Ale tu jest „Matka” tych tworzących się rzeczywistości – bogini Gaja – Ziemia, widziana w perspektywie kosmicznego „Stań się.” Cała złożona materia tej pracy odnosi się do niezliczonych postaci ziemskich bytów.

Jest też lokalny kontekst tego dzieła. Althamer i Żmijewski byli studentami słynnej pracowni rzeźby prof. Grzegorza Kowalskiego na warszawskiej ASP, który pracownię przejął po swoim Mistrzu – Jerzym Jarnuszkiewiczu. A więc do Kalisza trafiają swoim dziełem – pośrednio uczniowie kaliszanina – Jerzego Jarnuszkiewicza. dr hab. Waldemar Baraniewski (historyk i krytyk sztuki, kurator)

Rzeźba zaskakuje swoim wyrazem tak samo pozytywnie jak potrafią zaskoczyć sami artyści. Spotkanie na mojej drodze życia Panów Artura Żmijewskiego i Pawła Althamera jest bardzo ciekawym doświadczeniem. Cieszę się, że mogłem wspierać ten projekt.
Marek Antczak, Prezes Grupy Antczak

Gaja Jest nieoczywista, odlotowa, skłaniająca do myślenia i zupełnie nie-pomnikowa. Dzięki zaangażowaniu Galerii Miasto Kalisz zyskało niekonwencjonalną i łamiącą kanony rzeźbę, w dodatku wykonaną przez duet artystyczny – Pawła Althamera i Artura Żmijewskiego. Praca doskonale wpisuje się w charakter ich twórczości a jednocześnie zaskakuje swoją odwagą w potraktowaniu tematu i wykorzystaniu materii. To wyjątkowe, możliwe że światowe, uczczenie 45-lecia Galerii Sztuki im. Jana Tarasina. Małgorzata Paszylka (historyk sztuki, kurator w Muzeum Narodowym w Gdańsku)

Paweł Althamer, ur. 1967, mieszka i pracuje w Warszawie, rzeźbiarz, autor działań, instalacji, filmów video. W swojej twórczości wychodząc od doświadczenia konkretnego cielesnego “ja”, zamazuje granicę między tym co jednostkowe i społeczne, między przestrzenią prywatną a publiczną, między reprezentacją a rzeczywistością, wykonując zarówno realistyczne rzeźby z nietrwałych materiałów, skromne interwencje w rzeczywistość, jak i rozbudowane projekty zakładające kolaborację i partycypację innych podmiotów lub grup np. bezdomnych, dzieci, mieszkańców bloku na warszawskim osiedlu, personelu obsługującego galerie. Od 1994 r. prowadzi cotygodniowe warsztaty ceramiczne dla osób chorujących na stwardnienie rozsiane w Państwowym Ognisku Artystycznym “Nowolipki” w Warszawie, ich wspólne prace wystawiane są jako Paweł Althamer & Grupa Nowolipie. Jego prace pokazywane były m.in. podczas indywidualnych wystaw The Neighbors New Museum, Nowy Jork (2014), Almech Deutsche Guggenheim, Berlin (2011), czy One of Many, Fondazione Nicola Trussardi, Mediolan (2007) i Anton Kern Gallery w Nowym Jorku (2022), jak również zbiorowych w Co widać? Sztuka polska dzisiaj, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (2014), Performa 13 Nowy Jork (2013), The Encyclopedic Palace. 55. Biennale w Wenecji, Wenecja (2013).

Artur Żmijewski, ur. 1966, mieszka i pracuje w Warszawie. Artysta sztuk wizualnych związany z Fundacją Galerii Foksal, jeden z przedstawicieli sztuki krytycznej w Polsce. W latach 1990-95 studiował na Wydziale Rzeźby warszawskiej ASP. Filmem „Powtórzenie” reprezentował Polskę na 51. Biennale Sztuki Współczesnej w Wenecji. Od 2006 roku był przez kilka lat redaktorem artystycznym pisma „Krytyka Polityczna”. Dziś współpracuje z nim jako szeregowy redaktor. Jest laureatem prestiżowej nagrody Ordway Prize (2010) przyznawanej wspólnie przez New Museum w Nowym Jorku oraz organizację Creative Link for the Arts; nagrody Fondazione Sandretto Re Rebaudengo Per L’Arte w 2000 roku oraz nagrody TVP Kultura w kategorii „Kultura Alternatywna i Sztuki Wizualne”. Do jego najgłośniejszych prac należą: Oko za oko (1998), Berek (1999), Lekcja śpiewu 2 (2003), KR WP (2000), Na spacer (2001), Nasz Śpiewnik (2003), 80064 (2004), Polak w szafie (2006), Katastrofa (2010), Msza (2011). Jest także autorem filmu Oni pokazywanego w ramach Documenta 12. w Kassel w 2007 i filmu Spojrzenie, pokazywanego w Kassel w ramach Documenta 14. Jest także autorem cyklów filmowych Demokracje i Wybrane prace. Był kuratorem 7. Berlińskiego Biennale Sztuki Współczesnej (2012). W 2013 roku został laureatem Nagrody Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy

Kuratorka: Joanna Dudek Koordynatorka pleneru: Anna Wolff

Paweł Althamer Artur Żmijewski „Gaja”
2 – 25 lutego 2023
Galeria Pulsar w Galerii Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu, pl. św. Józefa 5

Organizator:
Galeria Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu
Instytucja Kultury Miasta Kalisza

źródło: galeria Tarasin