Gdzie dzieci i młodzież mogą szukać pomocy psychologicznej

Odczuwają smutek. Czują się samotni pomimo tego, że wokół otaczają ich ludzie. To tylko niektóre z problemów, z którymi boryka się młodzież. W czasie pandemii zamknięto ich w domach, razem z trudnymi tematami, które pogłębiły ich złe samopoczucie. Gdzie młodzi ludzie mogą szukać pomocy w dzisiejszych czasach?

Zarówno pozytywne jak i negatywne doświadczenia z dzieciństwa mogą oddziaływać w przyszłości na dorosłego już człowieka. Przerodzić się w traumy i lęki, objawiać jako zaburzenia psychiczne, a następnie dalej pogłębiać. Podczas wizyt u terapeutów często można usłyszeć pytanie „a jak wyglądało Twoje dzieciństwo?”, „jak było gdy byłeś mały?”, „co pamiętasz z najmłodszych lat?” – co utwierdza w przekonaniu, by od nastoletnich lat korzystać w razie potrzeby z pomocy specjalistów i nie bagatelizować problemów.

Przyczyny zaburzeń psychicznych

Pandemia znacząco wpłynęła na samopoczucie ludzi. Według badań przeprowadzonych przez Human Power, w IV kwartale 2020 roku blisko 80% ankietowanych w ramach badania „Stresoodporni” odpowiedziało, że doświadcza ataków paniki, nad którymi trudno im zapanować. 70% uczestników badania przyznało, że odczuwa więcej stresu niż przed pandemią, natomiast 40% można zaliczyć do grupy, która charakteryzuje się słabszą kondycją psychiczną. Ponad 81% osób sięga po środki uspokajające, aby poradzić sobie z lękiem i niepokojem, a ponad 72% sięga po alkohol lub inne używki, aby uspokoić swoje myśli.

Do przyczyn zaburzeń psychicznych należy między innymi:

• Dziedziczenie

Udowodniono naukowo, że dziedziczymy od naszych przodków nie tylko kolor oczu czy też włosów, ale czasem również zaburzenia nastroju czy lękowe. Również gdy rodzice, dziadkowie, a nawet pradziadkowie borykali się z jakimś schorzeniem psychicznym, to ich potomstwo znajduje się w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia tego samego lub innych zaburzeń. Podobnie jak w przypadku popadaniu w nałogi – gdy rodzic jest palaczem, szansa na to, że dziecko również będzie palaczem jest większa.

• Przebieg ciąży

Już pierwsze miesiące od momentu poczęcia mogą mieć wpływ na życie dziecka w przyszłości. Przyczynami zaburzeń psychicznych może być niedotlenienie mózgowia, występujące u dziecka rozwijającego się w łonie matki. Wpływ na występowanie schorzeń ma również tryb życia matki, przyjmowane przez nią leki, ale i zażywanie używek np. alkoholu czy narkotyków, palenie papierosów.

• Zdarzenia życiowe oraz czynniki środowiskowe

Pewne zdarzenia mogą stanowić początek choroby psychicznej. Przykładem może być:

– trauma spowodowana np. śmiercią bliskiej osoby, wypadkiem samochodowym, gwałtem;

– utrata pracy, ciąży;

– rozwód;

Otoczenie w którym przebywamy oraz ludzie, którymi się otaczamy również mogą mieć w przyszłości wpływ na rozwój zaburzeń psychicznych. Choroby psychiczne, stany lękowe, które obserwujemy w wieku dorosłym mogą wywodzić się z lat nastoletnich – kiedy to jesteśmy wyśmiewani przez rówieśników z powodu chociażby ubioru. Pandemia oraz trudna sytuacja polityczna również przyczyniły się do problemów dzieci i młodzieży.

Gdzie szukać pomocy?

Korzystanie z pomocy psychologa, psychoterapeuty czy też psychiatry niedawno było tematem tabu nie tylko wśród młodych osób. Na szczęście z biegiem lat coraz więcej ludzi decyduje się na wizytę u specjalisty. W związku ze wzrostem zapotrzebowania na pomoc psychoterapeutów, wynikającym m.in z pandemii – Ministerstwo Edukacji i Nauki oraz wiele placówek zdecydowało się ułatwić młodzieży dostęp do zajęć oraz terapii psychologiczno-pedagogicznej. W roku 2022 Ministerstwo zabezpieczyło 180 mln zł na dodatkowe zajęcia specjalistyczne z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów szkół średnich oraz szkół podstawowych. Ta kwota pozwoli na zrealizowanie w szkołach ok. 3 mln dodatkowych godzin zajęć psychologiczno-pedagogicznych. Rząd przeznaczy także od września 2022 r. 520  mln zł na pracę specjalisty (psychologów, pedagogów, logopedów, terapeutów) w wymiarze co najmniej 1,5 etatu.

Placówki wspierające uczniów oraz studentów

Miedzy innymi I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka w Kaliszu odpowiedziało na potrzeby swoich wychowanków. Od 1 września 2021 roku pracę na pełny etat rozpoczęła pani psycholog, dzięki czemu uczniowie każdego dnia mogą skorzystać z porady eksperta. Zajęcia odbywają się indywidualnie oraz grupowo – zależy to od potrzeb, które zgłaszają uczniowie. Tematyka zajęć, grupa odbiorców wybierana jest na zasadzie otrzymanych formularzy przygotowanych dla wszystkich uczniów jak i indywidualnych czy grupowych zgłoszeń. Dyrektor „Asnyka” – Urszula Janczar poinformowała nas, że zainteresowanie jest bardzo duże – zarówno konsultacjami indywidualnymi jak i zajęciami ukierunkowanymi na jakiś problem np. walka ze stresem. Placówka również otrzymała wcześniej wspomniane dofinansowanie na zajęcia wprowadzone przez Ministerstwo. Dzięki otrzymanemu wsparciu mogło odbyć się więcej konsultacji. We wrześniu będzie miała miejsce kolejna diagnoza, aby sprawdzić z jakimi problemami borykają się uczniowie i dostosować zajęcia do ich potrzeby.

Akademia Kaliska również realizuje  projekt odpowiadający na zapotrzebowanie studentów oraz pracowników placówki. W okresie styczeń – grudzień 2022 zarówno studenci, jak i pracownicy Akademii Kaliskiej mogą skorzystać z bezpłatnego wsparcia psychologicznego/psychoterapeutycznego w poradni mieszczącej się przy ul. Górnośląskiej 10. Wsparcie skierowane jest do osób deklarujących, że są osobami ze szczególnymi potrzebami. Po wypełnieniu formularza zgłoszeniowego student bądź wykładowca otrzymuje telefon od poradni w celu ustalenia daty spotkania. Spotkania trwają 45 minut, a kolejne umawiane są w recepcji obiektu. Czas oczekiwania na terapie jest zdecydowanie krótszy niż w przypadku spotkań z terapeutami refundowanymi przez NFZ. Kolejne spotkania z psychologami/psychoterapeutami mogą odbywać się nawet co tydzień.

Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu również wspiera studentów, którzy mają problemy w studiowaniu z uwagi na różne komplikacje życiowe. Przygotowano ofertę wsparcia, dzięki której studenci mogą 2 razy w tygodniu skorzystać z konsultacji. Jak informuje dr Robert Pokleka –zainteresowanie wsparciem jest tak duże, że doktor zostaje dłużej, by nie zostawić osób w potrzebie. Zajęcia są tylko indywidualne. Zainteresowanie konsultacjami zwiększyło się po izolacji studentów w wyniku restrykcji, które obowiązywały podczas pandemii COVID-19. Zwłaszcza kiedy musieli powrócić do studiowania – pojawiły się lęki, fobie społeczne, sytuacje, które do tej pory się tak mocno nie ujawniały. Projekt realizowany jest na każdym wydziale uniwersytetu.

• Poradnie

Aktualnie w Kaliszu funkcjonuje 5 placówek, w których w ramach opieki zapewnianej przez Narodowy Fundusz Zdrowia przyjmuje psycholog. Średni czas oczekiwania na wizytę wynosi 53 dni. W nagłych przypadkach jest to zdecydowanie zbyt długi okres czasu, a udawanie się na terapię co ponad miesiąc nie wspomaga rozwiązania problemów pacjenta.

• Telefon zaufania

Oprócz pomocy psychologicznej w szkołach oraz poradniach istnieje możliwość skorzystania z telefonów i czatów zaufania dla dzieci i młodzieży. W intrenecie można znaleźć wiele numerów oraz e-maili do osób, które możemy prosić o poradę. Jednak czas oczekiwania na odpowiedź może być długi.