Jak zarabiają politycy i samorządowcy? Oświadczenia majątkowe polityków i samorządowców

Zarobki osób sprawujących funkcje polityczne i samorządowe od zawsze budzą kontrowersje. Ze względu na jawność informacji dotyczących majątków najważniejszych polityków, jak i samorządowców, możemy zajrzeć w ich oświadczenia majątkowe. Przyjrzyjmy się im w odniesieniu do ostatnich oświadczeń prezydenta Kalisza i jego zastępców, a także posłów z okręgu kalisko-leszczyńskiego i kaliskiego senatora!

Temat podwyżek dla osób sprawujących władze, czy to na szczeblu lokalnym czy państwowym, zawsze budzi kontrowersje. Zbyt niskie wynagrodzenia tworzą pokusy korupcyjne, a zbyt wysokie pensje rodzą niepokoje społeczne. Podwyżka dokonana w roku 2021 wzbudziła wrzenie w opinii publicznej, bowiem w chwili tej decyzji polska gospodarka nie podniosła się jeszcze po niszczycielskich skutkach pandemii COVID-19.

Ale zanim te podwyżki stały się faktem i objęły właściwie wszystkie szczeble administracji państwowej i samorządowej (począwszy od prezydenta RP, a skończywszy na wójtach wiejskich gmin) działo się w tej kwestii całkiem sporo. Przypomnijmy więc genezę tego zagadnienia.

Najpierw obniżka, później podwyżka

Jest początek roku 2018. Po interpelacji posła Krzysztofa Brejzy (PO) upubliczniona zostaje informacja o nagrodach dla premier Beaty Szydło (PiS) i ministrów konstytucyjnych jej gabinetu za poprzedni rok. Członkowie rządu otrzymali prawie 1,5 mln zł nagród, zaś doliczając do tej kwoty wiceministrów, ministrów prezydenckich i w KPRM oraz wojewodów – kwota wzrosła do 6 mln zł. Oliwy do ognia społecznych dyskusji dolewa wypowiedź samej Szydło (wtedy już pełniącej funkcję wicepremiera w rządzie jej następcy, Mateusza Morawieckiego), która wręcz wykrzyczała z sejmowej mównicy, że „te pieniądze się im po prostu należały!”; słowa te wywołały burzę krytyki po stronie opozycji i falę obrony rządzących.

W kwietniu sprawę zamyka stanowcza reakcja prezesa PiS, Jarosława Kaczyńskiego, który podkreślił, że „będzie skromniej” i „do polityki nie idzie się dla pieniędzy”. Były premier przy tej okazji zapowiedział, że ministrowie i sekretarze stanu przekażą nagrody na cele społeczne, a także perspektywicznie snuje plany obniżenia pensji posłów, senatorów oraz wprowadzenia nowych limitów dla samorządowców. 10 maja 2018 r. zapowiedź staje się faktem: Sejm przyjmuje ustawę zakładającą obniżkę dla posłów i senatorów, która od tej pory wynosi 80 % wynagrodzenia sekretarza stanu bez dodatków. Dało to wówczas 8 016,70 zł brutto (80 % od kwoty 10 020,80 zł) oraz nieopodatkowaną dietę w wysokości 2 505,20 zł. Także o ok. 20 % obniżone zostały, rozporządzeniem Rady Ministrów, wynagrodzenia dla samorządowców, w tym również wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.

Zmianę przynosi rok 2021. Podwyższone zostaną wynagrodzenia zarówno na stanowiskach państwowych (począwszy od prezydenta, skończywszy na posłach i senatorach), jak i dla samorządowców. Co ciekawe, dolna granica wynagrodzeń wójtów, burmistrzów i prezydentów miast została ustawowo określona powyżej dotychczasowych widełek. Oznaczało to, że wszyscy włodarze otrzymali pod koniec roku podwyżki według nowych zasad z wyrównaniem od 1 sierpnia 2021 r., a decyzję niejako „zrzucono” na barki radnych. 

Podwyżki te, co oczywiste, spotkały się z krytyką, zwłaszcza ze względu na moment ich wprowadzenia. Z drugiej strony – powiedzmy sobie otwarcie, że nie ma dobrego momentu, by takie niepopularne decyzje podejmować. Co prawda wielokrotnie poruszano kwestię niedoszacowania wynagrodzeń (zwłaszcza w kontekście obniżki w 2018 r.), choćby wiceministrów czy włodarzy miast i gmin, którzy odpowiadają za wielomilionowe budżety. Niemniej jednak badania pokazały, że obywatele byli przeciwni podwyżko: według sondażu przeprowadzonego przez Instytut Badań Pollster na zlecenie „Super Expressu” 84 proc. badanych opowiedziało się przeciwko podwyżkom dla polityków. 11 proc. popiera decyzję, a 5 proc. nie ma zdania na ten temat.

Taka decyzja nasuwa jednak pytanie, kiedy podwyżek mogą spodziewać się inne sektory, jak np. ratownicy medyczni, urzędnicy czy nauczyciele? Ale to zupełnie inna historia…

Obecne wynagrodzenia wynoszą dla parlamentarzystów 12 826,64 zł brutto uposażenia i 4.008,33 zł brutto diety. W sumie: 16 834,97 zł brutto miesięcznie. Jeśli zaś chodzi o włodarzy (wójtów, burmistrzów czy prezydentów miast) temat jest bardziej skomplikowany, bowiem przyjęto różne stawki w zależności od wielkości zarządzanej gminy. Pomijając na potrzeby niniejszego opracowania pensje prezydentów największych miast, maksymalne wynagrodzenie prezydenta miasta do 300 tys. mieszkańców (lub burmistrza miasta pow. 100 tys. mieszkańców) określono na kwotę 10 770 zł brutto (+ dodatek funkcyjny 3450 zł brutto), włodarz w gminie liczącej między 15 tys. a 100 tys. mieszkańców otrzyma maks. 10 430 zł brutto (dodatek funkcyjny również 3450 zł brutto), zaś wójt/burmistrz jednostki do 15 tys. mieszkańców może zarobić najwyżej 10 250 zł brutto i 3150 zł brutto dodatku funkcyjnego.

Ogólne zasady

Na wstępie warto przypomnieć ogólne zasady dot. składania oświadczeń majątkowych. Pierwsze z nich składane jest w ciągu 30 dni od objęcia funkcji obligującej do wypełnienia takiego obowiązku (np. objęcie mandatu posła czy ślubowanie na prezydenta miasta). Następnie trzeba je składać corocznie równolegle z rozliczeniem PIT – zazwyczaj do 30 kwietnia za rok poprzedni (oczywiście w czasie pierwszych lockdownów pandemicznych termin ten został nieco wydłużony). Również na koniec pełnienia danej funkcji (związanych z końcem kadencji czy np. odwołaniem) należy złożyć oświadczenie.

Co w portfelu prezydentów?

Pora zajrzeć do majątku prezydenta i jego dwóch zastępców. Na ten moment analizie możemy poddać oświadczenia na dzień 31 grudnia 2020 r., które były składane w ubiegłym roku. Zapewne za kilka miesięcy aktualizacja będzie mogła objąć również rok 2021.

Krystian Kinastowski może pochwalić się oszczędnościami w wysokości 112 058 zł i 17,49 euro oraz papierami wartościowymi: obligacjami o wartości 30 tys. zł i IKZE o wartośći 6272 zł. Posiada także dom o pow. 142 m2, którego wartość określił na 497 tys. zł (1/2 własności), a wśród „innych nieruchomości” wskazał „działkę, na której usytuowany jest dom – wartą 92 tys. zł (1/2 własności). Z tytułu umowy o pracę jako prezydent miasta K. Kinastowski zarobił 133 576 zł, a także wykazał dochód ze stosunku pracy w Akademii Kaliskiej na kwotę 16 171 zł. Prezydent wykazał także kartę kredytową z limitem 20 tys. zł, zobowiązania na kwotę 352,08 zł. Wszystkie składniki stanowią majątek odrębny.

Nieco mniej oszczędności od swojego przełożonego posiada wiceprezydent Grzegorz Kulawinek. Na jego koncie widnieje 25 tys. zł oraz… 0,95 euro. Posiada także 132-metrowy dom o wartości 500 tys. zł oraz „działkę na której usytuowany jest dom” o wartości 26 760 zł. Jako członek zarządu Spółki Wodno-Ściekowej Prosna otrzymał 33 tys. zł, a także – 143 426 zł z tytułu pracy w urzędzie, a więc… więcej niż prezydent! G. Kulawinek jest również właścicielem Volkswagen Upp z 2016 (na podstawie umowy leasingu), Renault Clio z tego samego roku (na podstawie długoterminowego wynajmu) oraz… ponad stuletniego fortepianu C.M. Schroeder z 1906 r. Wiceprezydent ma także kredyt hipoteczny we frankach szwajcarskich, do spłaty zostało mu niemal 81 tys. CHF, a także kredyt konsumpcyjny (do spłaty 46,5 tys. zł). Wszystkie wykazane składniki stanowią małżeńską wspólność majątkową.

Z kolei wiceprezydent Mateusz Podsadny, zaoszczędził 66 658,45 zł. Ma dwa mieszkania: pierwsze o powierzchni 49,97 m2 o wartości 250 tys. zł, drugie o pow. 38,81 m2 o wartości 200 tys. zł; posiada również nieruchomość gruntowa niezabudowana o pow. 542 m2 o wartości 100 tys. zł. Z tytułu pracy w Urzędzie Miasta Kalisza zarobił 131 642,86 zł. Wiceprezydent jest także właścicielem Volkswagena Golfa z 2018 r. (leasing) oraz skutera marki Honda z 2020 r., który został kupiony na kredyt. Ponadto ma dwie pożyczki, w ramach których do spłaty zostało odpowiednio ok. 43,7 tys. zł i ok. 5,8 tys. zł. Składniki majątku stanowią majątek odrębny.

Majątki kaliskich posłów i senatora

Podobnie jak w przypadku włodarzy Kalisza, również w przypadku parlamentarzystów możemy przeanalizować stan na dzień 31 grudnia 2020 r. 

Poseł Jan Dziedziczak (PiS) będący także sekretarzem stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów posiada oszczędności w wysokości ok. 670 tys. zł, a także 500 euro, 50 dolarów, 100 franków szwajcarskich i 1000 funtów. Zarobił z racji diety poselskiej 30 062,40 zł, jako sekretarz stanu kwotę 142 396,85 zł, natomiast za posiedzenia rady TVP Polonia uzyskał dietę w wysokości 1690 zł. Społecznie pełni funkcję Przewodniczącego Rady Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie. Co ciekawe, nie posiada domu, mieszkania, ale także żadnych zobowiązań finansowych.

Reprezentujący PSL Andrzej Grzyb zgromadził na swoim koncie 11 156,20 zł oraz  282 835,12 euro. Posiada także papiery wartościowe: polisę ubezpieczeniową AVIVA oraz 4 udziały w Spółdzielni Rolnik na łączną kwotę 70 121 zł. Jest właścicielem (wspólność małżeńska) domu o pow. 240 m2 o wartości 500 tys. zł, a także gospodarstwa rolnego o pow. 9,8 ha o wartości 536 tys. zł oraz dwóch działek budowlanych (każda o pow. 0,1882 ha) – wspólna wartość 135 504 zł. W roku 2020 parlamentarzysta ludowców zarabiał z tytułu uposażenie poselskie (102 553,22 zł), diety parlamentarnej (29 978,89 zł), umów zlecenie na kwotę 1536 zł, a także z racji odsetek bankowych 911,09 zł. Otrzymał też odprawę przejściową z Parlamentu Europejskiego na kwotę 54 649,59 euro, natomiast z racji prowadzonego gospodarstwa rolnego uzyskał 4,7 tys. zł. Posiada dwa auta:  Hondę CRV (2018r.) Volkswagena Candy (2008r.). W swoim rodzinnym Siedlikowie pełni społecznie funkcję prezesa OSP. Poseł A. Grzyb nie ma zobowiązań majątkowych.

Kolejny z posłów PiS, Piotr Kaleta, na swoim koncie zgromadził 340 tys. zł. Jest właścicielem domu o pow. 180 m2 o wartości 300 tys. zł oraz gospodarstwa rolnego o wartości 70 tys. zł. Poseł Piotr Kaleta wykazał dochody z tytułu diety parlamentarnej (30 062,40 zł), uposażenia poselskiego (104 192,22 zł), a także wynagrodzenie współmałżonki w kwocie 62 932,22 zł. Jako mienie ruchome wskazał trzy samochody: Toyota Yaris (2004.), Nissan Juke i Mazdę 3 (2004r.). Również nie posiada zobowiązań majątkowych.

Poseł Tomasz Ławniczak z PiS dysponuje oszczędnościami na kwotę 36 413,75 zł (rachunek oraz ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy). Jest właścicielem (wspólność małżeńska) połowy 100-metrowego domu o wartości 100 tys. zł i zabudowanej działki (365 m2) o wartości 18 tys. zł. Dochodami posła Ławniczaka była dieta parlamentarna (30 062,40 zł) oraz uposażenie poselskie w wysokości 112 440,48 zł. Posiada dwa auta marki Skoda: Fabię (2011r.) i Scalę (2019r.). Posiada również zobowiązania pieniężne: pożyczkę hipotetyczną wraz z żoną, a do spłaty pozostało jeszcze 19 281,96 zł.

Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marlena Maląg (PiS), będąca również posłanką z naszego okręgu, zaoszczędziła 47 649,44 zł.  Na podstawie wspólności majątkowej jej własnością jest dom o pow. 160m2, wart 500 tys. zł, a także mieszkanie o pow. 38 m2 wyceniony na 300 tys. zł i działka o pow. 1261 m2, o wartości 100 tys. zł. Minister M. Maląg wykazała dochód ze stosunku pracy w wysokości 205 928,24 zł, dietę poselską w wys. 30 062,40 zł oraz wynajem mieszkania, za który zarobiła 13 200 zł. Posiada także Toyotę Corollę z 2014r. oraz zobowiązanie w postaci karty kredytowej (ok. 600 zł).

Jan Mosiński z PiS również łączy pracę parlamentarzysty ze stanowiskiem sekretarzem stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Jako zasoby pieniężne wskazał łącznie 54 132,21 zł, posiada również tytuł prawny do mieszkania o pow. 72,85 m2, którego wartość określił na 250 tys. zł (współwłasność małżeńska). W 2020 r. J. Mosiński zarobił w Ministerstwie 108 381,36 zł, a z tytułu diety parlamentarnej kwotę 30 062,40 zł. Posiada również 85 akcji w FWR RUNOTEX w Kaliszu, a w jego garażu stoi Volvo XC90 z 2005 r. Społecznie pełni funkcję członka zarządu Jasnogórskiej Fundacji Pro-Patria Bastrion św. Rocha, nie popierając żadnych środków z tego tytułu.

Reprezentująca Lewicę Karolina Pawliczak zgromadziła 20 tys. zł oszczędności i polisę ubezpieczeniową na życie AVIVA na kwotę 245 416 zł. W swoich zasobach ma także dom o pow. 200m2 warty 500 tys. zł, mieszkanie o pow. 23,5 m2 o wartości 70 tys. zł i działkę, na której stoi dom o pow. 1200m2 o wartości 100 tys. zł. Posiada także akcje spółki Elektrim 1242 szt. (o wartości 18zł/szt.). Posłanka osiągnęła dochód „z tytułu zatrudnienia” 20 995,66 zł, otrzymała dietę parlamentarną 30 062,40zł oraz uposażenie poselskie w wysokości 99 094,63 zł. 

Przedstawicielka Lewicy porusza się posiadanym Mitsubishi Lancer z 2010 r., ma także kredyt budowlany na kwotę 110 659,10 zł (do spłaty pozostało 46 383 zł) oraz kredyt gotówkowy na kwotę 80 177,39 zł (do spłaty 29 506,05 zł). 

Poseł Grzegorz Rusiecki z PO posiada 70 tys. zł oszczędności. Jest właścicielem kilku nieruchomości, są to: dom o pow. 171m2 (o wartości 300 tys. zł), mieszkanie o pow. 53,1m2 (190 tys. zł), mieszkanie o pow. 48,5m2 (150 tys. zł), nieruchomość gruntowa (pod domem) o pow. 650m2 (wartość wliczona w dom), działka budowlana o pow. 1125m2 (750 tys. zł), działka rekreacyjna o pow. 496m2 (60 tys. zł). Jeśli zaś chodzi o zarobki parlamentarzysty, to otrzymał on uposażenie w wysokości 93 091,29 zł oraz dietę parlamentarną w kwocie 29 978,89 zł. Oprócz tego osiągnął dochód z tytułu najmu nieruchomości (20 120 zł), zatrudnienia w WSH w Lesznie w (19 068,62 zł) oraz zatrudnienia z wyboru w Starostwie Powiatowym w Lesznie (5 492,19 zł). Wykazał też dwa samochody: Opel Astra z 2010 r. oraz Kia Ceed z 2012 r. (ten ostatni należący do małżonki). Posiada trzy kredyty hipoteczne na kwoty: 89 719,54 zł; 90 028,52 zł oraz 640 000 zł.

Przedstawicielka PiS Katarzyna Sójka dysponuje oszczędnościami w wysokości 26 700 zł. Jest właścicielką domu o pow. 180m2 o wartości 350 tys. zł oraz dwóch działek: o pow. 0,2322 ha i 0,2331 ha (każda warta po 60 tys. zł). Jeśli chodzi o dochody, otrzymała uposażenie w wysokości 93 200,40 zł, dietę parlamentarną (30 062,30 zł) oraz wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenie – 16 463 zł. W zakresie zobowiązań posłanka wykazała kredyt konsumencki (saldo zadłużenia: 140 866,48 zł) oraz pożyczkę z Funduszu Świadczeń Socjalnych (10 110 zł). Oprócz wykonywania mandatu poselskiego wskazała też zatrudnienie w SP ZOZ M-GM w Mikstacie jako lekarz.

Poseł SLD Wiesław Szczepański może pochwalić się sporymi oszczędnościami, w kwocie 298 695 zł. Posiada dom o pow. 203,04 m2 o wartości 900 tys. zł wraz z działką na podstawie współwłasności małżeńskiej, a także 1 udział w Spółce “ALKA Sp. z o.o. w Lesznie. Z tytułu umowy o pracę (Doradca Zarządu Poczty Polskiej S.A.) wykazał dochód w wysokości 145 330,36zł, a także dietę poselską w kwocie 30 062,40 zł, uposażenie poselskie w wys. 19 240,08 zł, zaś z racji umowy zlecenie otrzymał 1 800 zł. Parlamentarzysta wykazał również dwa samochody: Mazdę 6 (2011r.) i Skodę Fabię (2015r.). Wskazał także dwa zobowiązania pieniężne: Kredyt (pozostało do spłaty: 36 797,68 CHF) oraz pożyczkę z ZFSS (do spłaty: 26 775 zł). 

Przedostatnim analizowanym posłem jest Jarosław Urbaniak z PO. Na swoim koncie zgromadził nieco ponad pół miliona złotych, a także jednostki funduszu inwestycyjnego (96,36 szt.) na kwotę 104 685,84 zł i jest to absolutny rekord wśród kalisko-leszczyńskich parlamentarzystów. Jest właścicielem (współwłasność małżeńska) domu o pow. 147m2 o wartości 400 tys. zł, trzech mieszkań: o pow. 33,2 m2 i o pow. 30,2 m2 (każde warte po 140 tys. zł) oraz mieszkania o pow. 49 m2 (257 tys. zł). Ponadto ma dwie działki: o pow. 1829 m2 (103 450 zł) i o pow. 1403 m2 (98 210 zł). W roku 2020 poseł zarobił z tytułu uposażenia poselskiego 120 457,28 zł oraz z tytułu diety parlamentarnej – 30 062,4zł, zaś dzięki najmowi otrzymał 41 tys. zł.  Posiada też 27 346 akcji spółki Lubawa S.A. oraz dwa auta marki Peugeot: 208 z 2020 r. i 508 z 2016 r. Nie ma żadnych zobowiązań pieniężnych przekraczających 10 tys. zł.

Ostatni z posłów – Mariusz Witczak z PO – na swoim koncie zgromadził środki finansowe w wysokości 119 500 zł oraz 3300 euro. Jako współwłasność małżeńska wykazał dom o pow. 168,15 m2, o wartości 800 tys. zł. Wśród zarobków wskazał dwa źródła: dochod (jako poseł zawodowy) w wysokości 102 820,44 zł oraz dietę parlamentarną w wysokości 30 062,30 zł. Poseł jeździ Audi A6 2.0 TDI z 2010 r. Z kolei jako zobowiązania pieniężne M. Witczak wykazał dwa kredyty: na zakup działki na kwotę 260 tys. zł (do spłaty 232 307,28 zł) oraz na budowę budynku mieszkalnego na kwotę 151 362,26 zł (do spłaty 82 325,76 zł).

Warto wspomnieć także o kaliskim reprezentancie w Senacie RP. Wybrany z listy KO Janusz Pęcherz, wybrany z list KO, zgromadził na koncie 34 tys. zł, 106,71 euro, a na polisie na życie AVIVA – 14 721,42 zł. Senator posiada również dom o pow. 152,39 m2 o wartości 700 tys. zł oraz mieszkanie o pow. 40,23 m2 o wartości 292 587 zł. Ze stosunku pracy uzyskał kwotę 166 505,27 zł, dietę senatorską w wysokości 30 062,40 zł oraz emeryturę w kwocie 85 178,20 zł. W garażu J. Pęcherz ma dwa auta: Kię Sorento (2009 r.) oraz Lancię Delta (2011 r.). Posiada też zobowiązanie pieniężne – pożyczkę z ZFŚS w wysokości 20 tys. zł na zakup mieszkania.

Podsumowanie

Politycy niechętnie chwalą się swoimi majątkami, ale obowiązek składania oświadczeń majątkowych zapewnia jawność i transparentność władzy samorządowej i państwowej. Już za kilka tygodni będziemy mogli przeanalizować kolejne oświadczenia, bowiem z końcem kwietnia osoby zajmujące stanowiska polityczne, zobowiązane do złożenia takich oświadczeń, będą przekładały dokumenty za rok 2021.

Źródła:

[1] Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz.U. 2018 poz. 1318): http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001318/T/D20181318L.pdf

[2] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 maja 2018 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. 2018 poz. 936): http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180000936/O/D20180936.pdf