Jest gdzieś życie piękniejsze od wierszy

Nowa wystawa prezentowana w Filii nr 6 Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Adama Asnyka w Kaliszu ukazuje życie i twórczość polskiego poety, tłumacza literackiego, autora liryki rewolucyjnej, patriotycznej, żołnierskiej i autobiograficznej.

Inspiracją do powstania ekspozycji stały się przypadające w tym roku 125. rocznica urodzin i 60. rocznica śmierci poety.

Tytuł ekspozycji został zaczerpnięty z wiersza Władysława Broniewskiego „Poezja”. Prezentowane plansze pokazują ważne etapy i tematy jego życia, na które składają się: okres dzieciństwa i młodości, udział w Legionach Polskich, okres międzywojenny, kobiety w życiu Władysława, II wojna światowa, lata powojenne do 1962 roku oraz twórczość. Dopełnienie całości stanowią publikacje książkowe, które pochodzą z zasobów Biblioteki Głównej Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Adama Asnyka w Kaliszu. Wystawę przygotowały Maria Kubacka-Gorwecka i Izabela Fietkiewicz-Paszek.

Władysław Broniewski urodził się 17 grudnia 1897 roku w Płocku. Wywodził się z rodziny inteligenckiej o tradycjach patriotycznych. Jako 17-latek porzucił naukę i wstąpił do Legionów Polskich. Sprzeciwił się złożeniu przysięgi wierności Austrii i Niemcom, za co trafił do obozu jenieckiego w Szczypiornie. Następnie ukończył szkołę oficerską w Noworadomsku. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej kontynuował służbę wojskową. Za udział w walkach otrzymał Srebrny Krzyż Orderu Virtuti Militari oraz czterokrotnie Krzyż Walecznych.

W latach 20. XX wieku skrystalizowały się jego poglądy polityczne i przekonania estetyczne. Wstąpił do lewicowego Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej Życie. Zadebiutował w 1925 roku tomikiem poezji „Wiatraki”. Jednak sam uważał za swój oficjalny debiut przekład wiersza Włodzimierza Majakowskiego „Poeta robotnik”, opublikowany rok wcześniej w komunistycznym piśmie Nowa Kultura.

W latach 1925-1936 piastował prestiżową posadę sekretarza redakcji Wiadomości Literackich, współpracował jednocześnie z Miesięcznikiem  Literackim, z którego redakcją został w 1931 roku aresztowany (po opublikowaniu w piśmie protestu przeciw torturowaniu więźniów politycznych).

W kwietniu 1939 roku Broniewski napisał wiersz-apel „Bagnet na broń”. We wrześniu jako ochotnik dostał przydział do piechoty w Zbarażu. Po klęsce wrześniowej przebywał we Lwowie, tam w 1940 roku został aresztowany i osadzony w więzieniu na Zamarstynowie, a potem w Moskwie, na Łubiance. Zwolniony, wstąpił do armii Andersa w kwietniu 1942 roku, z którą dostał się na Bliski Wschód.

Pracował w Jerozolimie jako redaktor techniczny pisma W drodze, z tego okresu pochodzą jego antysowieckie wiersze, m.in. „Homo sapiens”, podejmujący temat zbrodni katyńskiej – były one obłożone zakazem druku w Polsce aż do 1989 roku.

Do kraju powrócił w listopadzie 1945 roku. Hołubiony przez komunistyczne władze, na 25-lecie pracy twórczej otrzymał willę na Starym Mokotowie, gdzie obecnie mieści się jego muzeum. Był niezwykle dumny ze swojego poematu „Słowo o Stalinie”, jednak poproszony przez Bolesława Bieruta o napisanie nowego hymnu narodowego, stanowczo odmówił, w odpowiedzi wręczył prezydentowi kartkę ze słowami Jeszcze Polska nie zginęła.

Zmarł 10 lutego 1962 roku na raka krtani.

Twórczość Władysława Broniewskiego jest silnie związana z jego biografią i przekonaniami ideowymi. W dorobku poety najbardziej znany jest nam nurt proletariacki, oprócz tego tworzył lirykę osobistą i nastrojowe utwory poświęcone pięknu krajobrazu. Uznanie budzi również jako autor erotyków, jako piewca miłości niespełnionej, w której kochankowie są oddaleni od siebie z powodu barier psychicznych czy historycznych wydarzeń. Po śmierci córki w 1954 roku napisał cykl trenów „Anka”, uznawany za jedno z wybitniejszych jego dzieł. Przez całe życie zajmował się również tłumaczeniami literatury.

Po 1989 roku wiersze Broniewskiego zniknęły stopniowo z list lektur szkolnych i podręczników. Dziś poeta jest na nowo odkrywany przez twórców i krytyków młodego i średniego pokolenia, a ceniony przede wszystkim za umiejętność przekazywania emocji. Także jego barwna i nietypowa biografia wzbudza zainteresowanie.

Zapraszamy do zwiedzania wystawy w Filii nr 6 z Izbą Pamięci Szczypiorna Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kaliszu, w godzinach funkcjonowania naszej placówki. Jednocześnie zachęcamy do poznawania bądź odkrywania na nowo poezji, którą stworzył, a która jest ponadczasowa.

Źródło: Maria Kubacka-Gorwecka