Kaliski smog – czy powinniśmy się go obawiać?

Sezon grzewczy zbliża się do nas nieubłagalnie, a niższe temperatury jeszcze bardziej sprzyjają zanieczyszczaniem powietrza. Czym tak właściwie jest smog i jak on wpływa na nasze zdrowie.

Smog jest jednym z najbardziej szkodliwych zjawisk środowiskowych, który bezpośrednio wpływa na jakość powietrza, którym oddychamy. Słowo „smog” pochodzi z połączenia angielskich słów smoke (dym) i fog (mgła), co doskonale oddaje jego naturę – to mieszanka zanieczyszczeń powietrza w postaci pyłów i gazów oraz naturalnych zjawisk atmosferycznych, takich jak mgła.

Jak powstaje smog?

Smog tworzy się w wyniku emisji zanieczyszczeń pochodzących głównie z działalności człowieka, takich jak spalanie paliw kopalnych, emisje z przemysłu, transportu czy ogrzewania domów. W zależności od warunków atmosferycznych oraz typu zanieczyszczeń, wyróżniamy dwa główne rodzaje smogu:
Smog londyński (klasyczny) – powstaje głównie w chłodniejszych miesiącach, kiedy domy i budynki są ogrzewane przy użyciu paliw stałych, takich jak węgiel. W efekcie spalania tych paliw uwalniane są duże ilości zanieczyszczeń, głównie tlenków siarki oraz pyłów. Ten rodzaj smogu występuje często zimą w naszym mieście.

Smog fotochemiczny (typu Los Angeles) – powstaje latem, kiedy w wyniku intensywnej działalności transportowej i wysokiej temperatury dochodzi do reakcji chemicznych między spalinami, tlenkami azotu i węglowodorami, tworząc ozon w dolnych warstwach atmosfery.

Co zawiera smog?

PM10 i PM2,5 – to cząstki pyłów zawieszonych, których średnica wynosi odpowiednio do 10 i 2,5 mikrometra. Są one szczególnie groźne, ponieważ mogą dostawać się do układu oddechowego, a nawet krwiobiegu;
Tlenki siarki (SOx) – powstają głównie podczas spalania węgla i mają drażniące działanie na układ oddechowy;
Tlenki azotu (NOx) – pochodzą głównie z silników spalinowych i są jednymi z głównych składników smogu fotochemicznego;
Benzo(a)piren – jest to substancja rakotwórcza, powstająca głównie w wyniku spalania drewna i węgla w niskiej temperaturze;
Ozon troposferyczny – w przeciwieństwie do ozonu w stratosferze, który chroni nas przed promieniowaniem UV, ozon w dolnych warstwach atmosfery jest szkodliwy dla zdrowia.

Problem smogu na świecie i w Polsce

Szacuje się, że zanieczyszczenia powietrza zabijają rocznie około siedmiu milionów ludzi, więcej niż AIDS i malaria łącznie. W naszym kraju jest to 57 tysięcy przedwczesnych zgonów. Dla porównania w Polsce w ciągu roku umiera przedwcześnie przez smog tyle samo osób, co jedno średniej wielkości miasto np. Bełchatów.

Jak problem zanieczyszczenia powietrza wygląda w Kaliszu?

Autorzy projektu “TAKnaO2” przeanalizowali statystyki i przeprowadzili badanie na temat smogu z którego wynika, że:

Ponad 89% mieszkańców Kalisza nie wie w jaki sposób władze miasta walczą ze smogiem;
Ponad 74% mieszkańców Kalisza uważa, że władze miasta robią za mało w sprawie oczyszczania powietrza w mieście;
Ponad 77% mieszkańców Kalisza odczuwa albo prawdopodobnie odczuwa skutki zdrowotne spowodowane smogiem;

Jak smog wpływa na nasze zdrowie?

Problemy z układem oddechowym – wdychanie zanieczyszczonego powietrza podrażnia drogi oddechowe, co prowadzi do zaostrzenia objawów astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) oraz zwiększa ryzyko infekcji dróg oddechowych, takich jak zapalenie oskrzeli czy zapalenie płuc;
Choroby układu krążenia – smog, a zwłaszcza drobne cząstki pyłu zawieszonego (PM2,5), może przenikać do krwiobiegu, co zwiększa ryzyko chorób serca, zawału oraz udaru mózgu. Zanieczyszczenia powietrza sprzyjają także nadciśnieniu i miażdżycy;
Nowotwory – substancje takie jak benzo(a)piren mają działanie rakotwórcze. Długotrwałe narażenie na smog zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów płuc, a także innych narządów;
Wpływ na układ nerwowy – badania wskazują, że zanieczyszczenia powietrza mogą negatywnie wpływać na funkcje poznawcze, zwłaszcza u dzieci i osób starszych. Istnieją również dowody na to, że smog może zwiększać ryzyko wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera;
Wpływ na płodność i rozwój płodu – smog może mieć negatywny wpływ na zdrowie reprodukcyjne. U kobiet w ciąży zanieczyszczenia powietrza mogą prowadzić do przedwczesnych porodów, niskiej masy urodzeniowej dzieci oraz zwiększać ryzyko wad wrodzonych.