Kalisz ma nowe ronda. Patronami m.in. Lech Kaczyński i „Ptaszyn” Wróblewski

Rada Miasta Kalisza na ostatniej sesji nadała nazwy dziesięciu nowym rondom na terenie miasta. Wśród patronów znaleźli się prezydent RP, zasłużeni dla Kalisza artyści, politycy, duchowni oraz postacie historyczne. Pojawiła się też nazwa podkreślająca akademicki charakter naszego miasta.

Podczas sesji w dniu 25 września, radni podjęli decyzje o nazwaniu nowo wybudowanych rond. Poniżej przedstawiamy pełną listę nowych patronów i lokalizacje rond.

Rondo Lecha Kaczyńskiego na skrzyżowaniu ulic Szlak Bursztynowy i Łódzkiej

Lech Kaczyński– (1949 – 2010) polski polityk i prawnik, Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej w latach 2005-2010.

Urodził się w Warszawie, gdzie ukończył liceum ogólnokształcące. W roku 1967 rozpoczął studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Po obronie pracy magisterskiej w 1971 roku przeprowadził się do Sopotu, by tam podjąć pracę naukową w Zakładzie Prawa Pracy na Uniwersytecie Gdańskim. Od 1971 do 1999 roku zawodowo związany z Wydziałem Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, a następnie do roku 2005 z Wydziałem Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Na Uniwersytecie Gdańskim w roku 1980 uzyskał stopień doktora, a w 1990 roku doktora habilitowanego nauk prawnych. Profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Gdańskiego i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Działał w opozycji politycznej w okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Od 1977 roku współpracował z Biurem Interwencyjnym Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”. Od 1978 roku działał w Wolnych Związkach Zawodowych. W roku 1981 został delegatem gdańskiego NSZZ „Solidarność” na I Zjazd Krajowy Delegatów związku w Gdańsku, gdzie wybrano go na członka komisji programowej. W czasie stanu wojennego w latach 1981-1982 internowany. W roku 1989 brał udział w obradach tzw. podstolików powstałych w związku z rozmowami Okrągłego Stołu. Od kwietnia 1989 wchodził w skład prezydium Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność”, a w maju 1990 roku został wybrany na pierwszego wiceprzewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Był senatorem I kadencji (1989-1991) oraz posłem na Sejm I i IV kadencji (1991-1993, 2001-2002). Sprawował urzędy: ministra stanu do spraw bezpieczeństwa nadzorującego pracę Biura Bezpieczeństwa Narodowego (1991), prezesa Najwyższej Izby Kontroli (1992-1995), ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego w rządzie Jerzego Buzka (2000-2001), prezydenta miasta stołecznego Warszawy (2002-2005). W dniu 23 grudnia 2005 roku rozpoczął kadencję na stanowisku Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej.

Zginął wraz z żoną i wszystkimi członkami delegacji w katastrofie rządowego samolotu Tu-154 w dniu 10 kwietnia 2010 roku w pobliżu lotniska w Smoleńsku, udając się na obchody 70-tej rocznicy zbrodni katyńskiej. Para prezydencka została pochowana w krypcie katedry na Wawelu.

Rondo Jana „Ptaszyna” Wróblewskiego na skrzyżowaniu ulic Szlak Bursztynowy i Pszennej

Jan „Ptaszyn” Wróblewski – (1936 – 2024) polski muzyk jazzowy, kompozytor, aranżer i dyrygent, dziennikarz i krytyk muzyczny.

Urodził się w Kaliszu. Tu również ukończył szkołę podstawową, liceum i szkołę muzyczną w stopniu podstawowym, gdzie uczył się gry na fortepianie, klarnecie i trąbce. Studiował na Wydziale Mechanizacji Rolnictwa Politechniki Poznańskiej oraz przez rok uczył się w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Grał na saksofonie tenorowym i barytonowym. Założył kilka zespołów i angażował się w wiele projektów muzycznych. Od 1970 do śmierci prowadził w Programie III Polskiego Radia autorskie programy jazzowe, między innymi Trzy kwadranse jazzu. Był członkiem Akademii Muzycznej Trójki. Popularyzator muzyki jazzowej w Polsce. Komponował również muzykę filmową (Pan Anatol szuka miliona, Niech żyje miłość) oraz piosenki, wykonywane m.in. przez Ewę Bem, Łucję Prus, Marylę Rodowicz i Andrzeja Zauchę. Jako pierwszy jazzman i jedyny z krajów zza tzw. żelaznej kurtyny wystąpił na festiwalu jazzowym w Newport, czym rozpoczął karierę zagraniczną. Tworzył koncerty symfoniczne. Nagrał kilkanaście albumów autorskich i brał udział w nagraniu kilkudziesięciu innych płyt. Zmarł w Warszawie 7 maja 2024 roku, gdzie został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Rondo Uniwersyteckie na skrzyżowaniu ulic Ułańskiej, Legionów i Nowy Świat

Nadanie rondu nazwy „Rondo Uniwersyteckie” ma na celu podkreślenie znaczenia uczelni wyższych w życiu społecznym, kulturalnym i gospodarczym miasta. Uniwersytety kształcące w Kaliszu stanowią najważniejszy ośrodek naukowy i edukacyjny w regionie, przyciągając studentów, pracowników naukowych oraz gości z całego kraju i zagranicy.

Proponowana nazwa ma charakter symboliczny – oddaje hołd tradycjom akademickim, promuje ideę kształcenia i rozwoju nauki, a także podkreśla rolę uniwersytetu jako miejsca wymiany myśli, współpracy międzynarodowej i kreowania przyszłych elit intelektualnych.

Lokalizacja ronda w bezpośrednim sąsiedztwie obiektów związanych z działalnością dwóch kaliskich uczelni: Uniwersytetu Kaliskiego im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego oraz filii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu z siedzibą w Kaliszu, dodatkowo uzasadnia wybór tej nazwy.

Nadanie nazwy „Rondo Uniwersyteckie” przyczyni się do wzmocnienia wizerunku miasta jako ośrodka akademickiego oraz podkreśli jego aspiracje do rozwoju w oparciu o potencjał nauki i edukacji.

Rondo Edwarda Wende na skrzyżowaniu ulic Warszawskiej, Stanisława Moniuszki i Alei Generała Władysława Sikorskiego

Edward Wende – (1936 – 2002) polski prawnik i polityk, adwokat, senator I i II kadencji, poseł na Sejm III kadencji. Urodził się w Warszawie, gdzie mieszkał do 1944, kiedy to po powstaniu warszawskim jego rodzina wróciła do Kalisza, skąd pochodziła. W 1953 roku ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka w Kaliszu, a w 1962 roku studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego. Przez wiele lat praktykował jako adwokat. W latach 70. i 80. bronił działaczy opozycji w procesach politycznych, m.in. robotników Ursusa w 1976 roku. Był między innymi pełnomocnikiem oskarżycieli posiłkowych w procesie zabójców księdza Jerzego Popiełuszki. W latach 1993-1997 i od 2001 roku do śmierci pełnił funkcję sędziego Trybunału Stanu. W latach 1989-1993 zasiadał w Senacie I i II kadencji, uzyskując mandat z ramienia Komitetu Obywatelskiego i Unii Demokratycznej, reprezentując województwo kaliskie. W Senacie pełnił również funkcję przewodniczącego Senackiej Komisji Spraw Zagranicznych. W latach 1991-1997 był Konsulem Honorowym Księstwa Luksemburg. W latach 1997-2001 sprawował mandat posła na Sejm III kadencji z listy Unii Wolności.

W 1993 roku odznaczony Orderem Oficerskim przez Wielkiego Księcia Luksemburga oraz w 2002 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Rondo Prymasa Stanisława Karnkowskiego w ciągu ulicy Księżnej Jolanty

Stanisław Karnkowski – (1520 – 1603) herbu Junosza, biskup kujawski, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, sekretarz wielki koronny, sekretarz królewski, pisarz polityczny i religijny, mówca.

Wychował się i pierwsze nauki pobierał na dworze swojego stryja Jana Karnkowskiego, biskupa włocławskiego. W 1539 roku rozpoczął studia na Akademii Krakowskiej, w Padwie uzyskał tytuł doktora, studiował też w Wittenberdze.W 1555 roku został sekretarzem króla Zygmunta Augusta, od 1558 roku był referendarzem wielkim koronnym, a w 1563 roku został sekretarzem wielkim. Od 1567 roku pełnił funkcję biskupa kujawskiego. Jako pierwszy biskup polski założył w 1569 roku pierwsze w Rzeczpospolitej seminarium duchowne we Włocławku. Był nieformalnym przywódcą obozu kontrreformacji w Rzeczpospolitej. Stał na czele komisji sejmowej do spraw uregulowania statutu Gdańska, owocem prac której było wydanie tzw. statutów Karnkowskiego, porządkujących stan prawny miasta. W 1572 roku przygotowywał pierwszą wolną elekcję, a w 1573 roku wydał traktat De mono et origine electionis modo, który faktycznie określał sposób wyboru przeszłych władców Rzeczpospolitej. W roku 1573 potwierdził elekcję Henryka III Walezego na króla Polski, a w 1576 wybór Stefana Batorego. W 1581 roku został arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski. W 1583 roku założył seminarium duchowne i kolegium jezuitów w Kaliszu.

Zmarł 8 czerwca 1603 roku w Łowiczu. Prymas Karnkowski został pochowany w Kaliszu w ufundowanym przez siebie kościele św. Wojciecha i św. Stanisława Biskupa, a w 1798 roku jego doczesne szczątki przeniesiono do bazyliki kolegiackiej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, gdzie spoczywają do dziś.

Rondo Ojca Stefana Dzierżka na skrzyżowaniu ulic Szlaku Bursztynowego i Braci Niemojowskich

Ojciec Stefan Dzierżek – (1913 – 2005) polski duchowny katolicki, jezuita, działacz opozycyjny w PRL, honorowy obywatel Kalisza.

Urodził się w Szymanowicach koło Łowicza. Do nowicjatu jezuickiego w Kaliszu wstąpił w 1928 roku. W 1937 roku, po ukończeniu studiów filozoficznych we Francji, rozpoczął studia na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie na kierunku fizyka, które musiał przerwać w połowie grudnia 1939 roku z powodu zamknięcia uczelni. Brał udział w kampanii wrześniowej jako ochotnik. W trakcie okupacji zaangażował się w pracę konspiracyjną w Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego. Zajmował się wystawianiem fałszywych dokumentów. W marcu 1942 roku o. Dzierżek wraz z pozostałymi jezuitami wileńskimi został aresztowany i osadzony w więzieniu na Łukiszkach, a następnie w obozie pracy w Poniewieżyku. W październiku 1944 roku w Wilnie przyjął święcenia kapłańskie. W roku 1946 przyjechał do domu zakonnego przy ul. Rakowieckiej we Warszawie. Pełnił wiele funkcji w zakonie jezuitów, między innymi w latach 1950-1961 był mistrzem nowicjatu w klasztorze w Kaliszu oraz w latach 1961-1967 był przełożonym Prowincji Wielkopolsko- Mazowieckiej. W lipcu 1978 roku powrócił do Kalisza na stanowisko rektora miejscowego kolegium. Był to okres intensywnej współpracy z budującą się wówczas opozycją antykomunistyczną i demokratyczną (ROPCiO). W stanie wojennym naraził się władzom państwowym wystawieniem żłóbka o wymowie politycznej, będącą reakcją na krwawą pacyfikację kopalni „Wujek” w Katowicach. Za działalność w środowiskach opozycyjnych dwukrotnie aresztowany i skazany na rok więzienia w zawieszeniu oraz dwa miesiące więzienia. Od roku 1991 był duszpasterzem Klubu Inteligencji Katolickiej, Związku Sybiraków, Światowego Związku Żołnierzy AK i Rodziny Katyńskiej.

Został odznaczony między innymi Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Walecznych, Medalem Wojska (czterokrotnie), Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymał również odznakę „Zasłużony dla miasta Kalisza” oraz tytuł Honorowego Obywatela Miasta Kalisza i został mianowany Honorowym Członkiem NSZZ „Solidarność”.

Zmarł w Kaliszu 3 sierpnia 2005 roku.

Rondo Bogusława Śliwy na skrzyżowaniu ulic Stanisława Moniuszki i Szlaku Bursztynowego

Bogusław Śliwa – (1944 – 1989) prawnik, działacz opozycyjny, autor „Posłania do ludzi pracy Europy Wschodniej”. W roku 1969 ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1975 roku rozpoczął pracę jako prokurator w Kaliszu. Za wykonywanie swoich obowiązków prokuratorskich, będących niewygodnymi dla ówczesnych władz, w 1978 roku został dyscyplinarnie zwolniony z pracy ze stanowiska wiceprokuratora Prokuratury Rejonowej w Kaliszu. Od roku 1979 był członkiem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO). W latach 1979-1980 współwydawca dwutygodnika „Wolne Słowo”. W roku 1980 był doradcą i ekspertem w czasie strajków w Kaliszu. W latach 1980-1981 był sekretarzem, a następnie wiceprzewodniczącym Zarządu Regionu NSZZ

„Solidarność” Wielkopolska Południowa w Kaliszu. Reprezentował nasz region na I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ „Solidarność” w Gdańsku. Był też pomysłodawcą pomysłu napisu „Przywrócić godność prawu!” na murze gmachu Sądu Okręgowego w Kaliszu, istniejącego do dnia dzisiejszego. W czasie stanu wojennego został internowany, a po zwolnieniu represjonowany i zmuszony do opuszczenia kraju. Na emigracji organizował pomoc prawną dla uchodźców politycznych, gdzie także zmarł.

Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Od 2007 roku jest Honorowym Obywatelem Miasta Kalisza.

Rondo Janusza z Tuliszkowa na skrzyżowaniu ulic Częstochowskiej, Budowlanych i Baśniowej

Janusz z Tuliszkowa – rycerz wielkopolskiej szlachty herbu Dryja, dyplomata, związany z miastem Kaliszem.

Od roku 1403 piastował urząd kasztelana kaliskiego. W czasach Władysława Jagiełły był królewskim dyplomatą. Uczestniczył między innymi w poselstwach do Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego w latach 1408 i 1409. W wojnie polsko-litewsko-krzyżackiej wziął udział w oblężeniu Malborka. Za oddanie królowi polskiemu został w 1410 roku starostą królewskim w Gdańsku. W roku 1411 udał się do Torunia, gdzie Polacy i Krzyżacy zawarli pokój, który podpisał. W roku 1413 udał się do Horodla, gdzie był sygnatariuszem aktu unii polsko-litewskiej. W latach 1414-1418 był delegatem strony polskiej na Sobór w Konstancji, gdzie przeciwdziałał wrogiej Polsce i Władysławowi Jagielle propagandzie Krzyżaków. W latach 1413-1426 piastował urząd starosty kłeckiego. Był sygnatariuszem pokoju mełneńskiego w 1422 roku. Jego ostatnim poselstwem było udanie się do Wiednia, skąd już nie powrócił.

Rondo Kaliskich Lotników na skrzyżowaniu ulic Szlaku Bursztynowego oraz Żwirki i Wigury

Kaliscy Lotnicy – od wielu lat historia miasta Kalisza jest związana z przemysłem lotniczym. W połowie lat pięćdziesiątych powstała w mieście szkoła – późniejsze Technikum Lotnicze. W przeszłości, jak i obecnie działają firmy, które produkują części lotnicze wysyłane na cały świat, specjalizując się w produkcji silników lotniczych i ich komponentów, a także części dla przemysłu obronnego. Z terenu Kalisza oraz powiatu kaliskiego pochodziło także wielu znanych i zasłużonych dla Państwa Polskiego lotników, którzy walczyli na wszystkich frontach II wojny światowej.

Rondo Piastowskie na skrzyżowaniu ulic Księżnej Jolanty, Przemysła II i Giełdowej

Nazwa nawiązuje do dynastii Piastów, która odegrała kluczową rolę w historii Polski, w tym również w historii Kalisza.

Piastowie – pierwsza historyczna polska dynastia panująca, a Kalisz był jednym z ważniejszych ośrodków ich władzy. Za jej protoplastę uchodzi legendarny Piast, syn Chościska, rataj spod Gniezna. Według legendy syn Piasta – Siemowit został pierwszym księciem Polan. Pierwszym władcą z dynastii Piastów, którego historyczność nie jest kwestionowana, był Mieszko I. Piastowie zasiadali na polskim tronie od przyjęcia chrztu przez Mieszka I w 966 roku do 1370 roku, kiedy to zmarł Kazimierz III Wielki. Od pokolenia synów Bolesława III Krzywoustego Piastów dzieli się na linie: śląską, wielkopolską, małopolską, mazowiecką i kujawską. Linia Piastów wielkopolskich bierze swój początek od Mieszka III Starego. W linii męskiej wygasła w 1296 roku na księciu wielkopolskim Przemyśle II, królu Polski w latach 1295-1296, w linii żeńskiej w 1339 roku na księżnej kaliskiej Jadwidze, żonie Władysława I Łokietka, królowej Polski w latach 1320-1333.

Proponowana nazwa wpisuje się w kontekst historyczny nazw ulic istniejących w pobliżu oraz podkreśla historyczne korzenie miasta i regionu.

fot.: Krystian Kinastowski – Prezydent Kalisza