Moc Małych Społeczności – szansa dla NGOsów spoza metropolii

2 czerwca w Villi Calisia odbyło się spotkanie kaliskich działaczy organizacji pozarządowych z Markiem Krawczykiem – wiceministrem ds. społeczeństwa obywatelskiego oraz Piotrem Stecem – przewodniczącym rady Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Spotkanie w poniedziałkowe przedpołudnie dotyczyło nowej inicjatywy NIW-u – projektu Moc Małych Społeczności, który przeznaczony jest dla organizacji zrzeszonych w miastach poniżej 100 tyś. mieszkańców.

Spotkanie zostało zorganizowane przez poseł na Sejm RP Barbarę Oliwiecką. Pierwotnie do Kalisza przyjechać miała minister Adriana Porowska – minister do spraw społeczeństwa obywatelskiego Polski. Ostatecznie pojawił się na nim minister Krawczyk oraz przewodniczący Stec. W spotkaniu udział wzięli m.in. wiceprezydent m. Kalisza Mariusz Podsadny, radni Rady Miasta Kalisza Eskan Darwich oraz Tomasz Grochowski, a także licznie zgromadzona publiczność, pośród której znalazło się wielu działaczy kaliskich organizacji pozarządowych.

Program Moc Małych Społeczności, czyli 70 mln dla organizacji pozarządowych – to temat przewodni poniedziałkowego spotkania. Skierowany jest on do NGO-sów działających poza największymi miejscowościami w Polsce i ma na celu wzmocnienie odporności społecznej oraz zwiększenie potencjału lokalnych organizacji pozarządowych, działających na obszarach wiejskich i w małych miastach do 100 tys. mieszkańców. Jak tłumaczył Piotr Stec:

Po raz pierwszy jest wdrażany program, który wyrównuje szanse w sektorze pozarządowym. Duże miasta są wyłączone z naboru – program skierowany jest do miejscowości poniżej 100 tysięcy mieszkańców i do organizacji, które nie przekraczają 200 tysięcy złotych rocznego przychodu. Dajemy możliwości, żeby organizacje z tych średnich, małych miast, ale też terenów wiejskich, mogły zrobić ten drugi, trzeci krok w rozwijaniu swoich podmiotów. Nie ma wkładów własnych. 50% środków można przeznaczyć na zakupy, sprzętów albo podnoszenie wiedzy i kompetencji w organizacjach.

Organizacje będą miały możliwość ubiegania się o fundusze w ramach trzech priorytetów. Pierwszy z nich to tzw. „duże granty” do 50 tyś. zł., kolejny poprzez zgłoszenie wniosku jako sieć organizacji, a ostatni w ramach regrantingu (do 10 tyś. zł). Innowacją w nowym projekcie NIW-u jest to, iż o dotację mogą starać się również grupy nieformalne, czyli np. rady sołeckie czy rodziców.

Program bardzo ważny, innowacyjny, którego głównym celem jest budowanie odporności społecznej, ale też rozwój samych organizacji. Organizacje mogą ubiegać się o 50 tys. zł, albo w ramach tak zwanego regrantingu do 10 tys. zł. Mamy też specjalny priorytet, który ma wzmocnić sieci organizacji pozarządowych. Chcemy, aby właśnie organizacje pozarządowe aktywnie włączały się w budowanie odporności społecznej .

Poseł Oliwiecka doceniała codzienną pracę wolontariuszy i wskazała, że ich codzienna praca, wykonywana często nieodpłatnie, ma ogromne znaczenie dla codziennego funkcjonowania społeczności lokalnych.

Mamy w Polsce naprawdę prawdziwą armię ludzi dobrych serc – wolontariuszy, którzy poświęcają swój czas, a często i dokładają swoje pieniądze do tego, żeby działać na rzecz społeczności lokalnej w różnych obszarach. GUS wyliczył, że gdybyśmy zapłacili, jako Państwo za każdą godzinę wolontariatu, to musielibyśmy wydać na to 3,5% naszego PKB, czyli 120 miliardów złotych.

Składanie wniosków jest możliwe do 9 czerwca, do godz. 12:00, za pośrednictwem generator.niw.gov.pl

Minister Marek Krawczyk udzielił również krótkiego wywiadu redakcji Latarnika Kaliskiego.

Red: Jesteśmy medium obywatelskim, które w przeszłości dostało dofinansowanie ze środków NIW. Program dla mediów obywatelskich jest dalej kontynuowany. Czy dostrzega Pan potrzebę dofinansowania mediów, zwłaszcza w Polsce lokalnej. Czy jest Pan zadowolona z dotychczasowych efektów działań tego programu?

MK: Zdecydowanie tak. Uważam, że media obywatelskie, tak jak całe społeczeństwo obywatelskie, też potrzebują wsparcia, aby mogły się rozwijać.
Przede wszystkim relacjonować te liczne działania, które podejmują organizacje, chociażby tutaj w Kaliszu i w okolicach.

Red: Bolączkami sektora pozarządowego jest silne uzależnienie od pieniędzy grantowych, co powoduje niestabilność finansową a z jej sprawą niestabilność zatrudnienia w sektorze. Jak temu zaradzić? Jak organizacje powinny dywersyfikować źródła swoich dochodów?

MK: Oczywiście bardzo się cieszę, że coraz większe jest zainteresowanie organizacji środkami rządowymi, natomiast pamiętajmy, że organizacje chętnie też sięgają do pieniędzy regionalnych, do pieniędzy unijnych, czy do pieniędzy w ogóle samorządu. Także tych źródeł jest wiele. Często też organizacje korzystają ze zbiórek. Właściwym rozwiązaniem tego, aby ten system się równoważył i dawał pewność i stabilność organizacji, jest aktywność na tych wszystkich polach. Nie można być finansowanym tylko z jednego obszaru, ale starać się korzystać i z pieniędzy urzędów marszałkowskich, czy pieniądzach unijnych. Oczywiście organizacje często też prowadzą odpłatną działalność albo też po prostu prowadzą działalność gospodarczą, aby sfinansować swoje główne działania misyjne w zakresie życia publicznego. Także myślę, że to jest też ważna część tego, co organizacje mogą i powinny robić.

Red: I na sam koniec. Przyjechał Pan do Kalisza promować program Moc Małym Społeczności. Na pewno będzie jest to jeden z priorytetów na najbliższe miesiące pracy w rządzie, a oprócz tego jakie jeszcze inne priorytety są na ten najbliższy czas?

MK: Chcę powiedzieć, że to nie jest jedyny program, ponieważ Narodowy Instytut Wolności generalnie w tym momencie realizuje 11 programów. W najbliższym czasie też powstanie program, który ma zadanie wspierać organizacje w zakresie zarządzania wolontariatem własnym. Także tutaj będą mogły organizacje uzyskać środki na zatrudnienie osoby, bo to jest ten kolejny etap rozwoju organizacji, że organizacje z działalności wolontaryjnej wchodzą na poziom bardziej sprofesjonalizowany. Zatrudniają nowe osoby, które już w ramach swojej pracy, po prostu realizują konkretne działania. Zachęcam do śledzenia strony NIW-u gdyż na jesieni ten program ruszy. Będzie można otrzymać środki właśnie na sfinansowanie etatu, który w organizacji mógłby się zająć koordynacją wolontariatu.

Natomiast jeżeli chodzi o priorytety pracy w rządzie, to rozpoczęliśmy poważne prace nad zasadniczą nowelizacją ustawy o pożytku publicznym w wolontariacie, czyli tej podstawowej ustawy, która dotyczy społeczeństwa obywatelskiego. Dużo zmian, dużo oczekiwań. Przypomnijmy, że ta ustawa funkcjonuje już 20 lat. Wiele instrumentów tam zawartych się już trochę zdewaluowało. Różne progi finansowe przyjęte w tej ustawie 20 lat temu po prostu już nie odpowiadają wymogom dzisiejszego świata. Dlatego chcemy gruntownych zmian. Oczywiście w dialogu z organizacjami pozarządowymi nad nowymi założeniami tej ustawy, ale tak, żeby w przyszłym roku skierować rządowy projekt do Sejmu i tę ustawę znowelizować, aby jeszcze lepiej służyła organizacjom pozarządowym.