Muzeum w Opatówku ze wsparciem finansowym na konserwację maszyn-eksponatów
Muzeum otrzymało wsparcie w kwocie 32 000 zł na zadanie pt.: „Konserwacja maszyn ze zbiorów Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku” od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – Państwowego Funduszu Celowego. Wartość projektu 40 000 zł. Pozostałą kwotę Muzeum otrzymało od Powiatu Kaliskiego.
Zadanie obejmuje wykonanie konserwacji pięciu maszyn będących na stanie Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku. Stanowią one fragment kolekcji maszyn produkcyjnych, gromadzonych w muzeum od początku jego istnienia tj. od 1981 r. W założeniach programowych placówki znalazła się idea gromadzenia takich przedmiotów. Celem było dokumentowanie dziedzictwa technicznego minionych dekad w przemyśle na ziemiach polskich. Stanowią one doskonały przykład w rozwoju myśli europejskiej technicznej. Dziedzictwo to stanowi niezbędny czynnik w budowaniu tożsamości kulturowej jako przykłady rozwoju cywilizacyjnego na ziemiach polskich. Poziom myśli technicznej zawartej w poszczególnych obiektach dokumentuje rozwój kultury materialnej naszego narodu. Ponadto obiekty te pochodzą z konkretnych zakładów przemysłowych, często już nieistniejących. Są więc dla historyków gospodarczych wręcz źródłem historycznym dokumentującym poziom wytwórczości i myśli produkcyjnej w naszym kraju.
Wytypowane do konserwacji w 2023 r. obiekty ukazują szeroki aspekt działalności produkcyjnej w Polsce I poł. XX w. Konserwacja ich ma doprowadzić ich stan do efektu ekspozycyjnego we wnętrzach Muzeum w Opatówku rozszerzając wartości narracyjne o nowe tematy, jak choćby o przemysł meblarski, który nie jest reprezentowany na ekspozycjach muzeum, a przemysł ten stanowił ważną gałąź polskiego przemysłu. Jak choćby szlifierka kołowa firmy „Kirchner”. Po konserwacji zabytkowe maszyny będą eksponowane we wnętrzach muzealnych po historycznej, XIX. wiecznej fabryce sukienniczej Fiedlerów. Dwa obiekty tj. wspomniana szlifierka kołowa oraz tokarka firmy „Fischer”, używana w Zakładzie Gazowniczym w Kaliszu będą eksponowane w holu w części zachodniej muzeum która od 2023 r. będzie udostępniana zwiedzającym po zakończonym remoncie po wielu latach oczekiwania. Będą one więc wizytówką muzeum, gdyż będą witać gości wchodzących do nowej części muzeum.
Kolejne obiekty tj. przewijarka przędzy z XIX w. dotychczas eksponowane w tzw. skrzydle wschodnim muzeum po konserwacji nadal będą eksponowane w swoim dotychczasowym miejscu. Przewijarka dokumentuje przemysł pasmanteryjny w Kaliszu, gdyż jej przedwojennym właścicielem był Hersz Tiltupulwer, a później Włodzimierz Tłokowski. Pozostałe dwie maszyny tj. zgrzeblarka oraz magiel trafią do nowego muzealnego przedsięwzięcia tj. tzw. „Magazynu studio”, które planuje się urządzić na jednej z trzech sal poprodukcyjnych w nowo wyremontowanym skrzydle zachodnim. Idea tego „Magazynu studio” polega na tym, że zgromadzone tam zostaną różne interesujące muzealia w sposób nie koniecznie ekspozycyjny z wolnym dostępem dla gości muzealnych ukazując ciągłą pracę i ruch w muzeum jako żywej instytucji, gdzie się pracuje nad różnorodnymi muzealiami w tym też maszynami. Zgrzeblarka fabryczna jest to urządzenie do produkcji przędzy zachowane w nielicznych egzemplarzach w Polsce i eksponowane w niewielu muzeach. Zgrzeblarka z Muzeum Opatówku pochodzi z fabryki pluszu i aksamitu w Kaliszu. Magiel to dość popularne w XX wieku urządzenie za pomocą którego wykonywano usługi dla ludności lub w różnych instytucjach. Gładzono nim przede wszystkim bieliznę, pościel, obrusy. W dawnych czasach zwracano bardzo dużą uwagę na czystość bieli i gładkość tkanin. Poddawany konserwacji magiel został pozyskany z dawnego Liceum Medycznego w Kaliszu. Fakt ten podkreśla znaczenie czystości w służbie zdrowia i świadczy o jej kulturze. Poza przewijarką pozostałe obiekty nie były dotychczas eksponowane, głównie z powodu braku powierzchni i złego ich stanu. Dostęp do nich był również bardzo utrudniony z powodu małych powierzchni magazynowych.
Przechowywane one są w pomieszczeniach magazynowych, a tokarka i szlifierka obecnie pod plandekami na muzealnym dziedzińcu, gdyż na potrzeby remontu skrzydła zachodniego konieczne było zwolnienie części pomieszczeń magazynowych, które zaadoptowane zostały na tzw. wentylatornię w ramach remontu skrzydła zachodniego Muzeum w Opatówku. Dlatego tak niezbędna jest konieczność ich konserwacji i umieszczenia na salach ekspozycyjnych. Przywrócenie pełnej sprawności technicznej wymienionym obiektom ze względu na współczesne przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy jest niemożliwe, dlatego zostaną one poddane konserwacji zachowawczej z zachowaniem i uwypukleniem cech znamionowych maszyn. Po konserwacji obiekty zostaną zdigitalizowane, a ich wizerunki przed i po konserwacji umieszczone na stronie internetowej muzeum.
Prace konserwatorskie nie mogą być zrealizowane przez muzeum, gdyż nie ma w nim pracowni konserwatorskiej. Wszystkie prace będą zlecane firmom zewnętrznym specjalizującym się w konserwacji.
Konserwacja wspomnianych maszyn doprowadzi do udostępnienia ich na wystawach społeczeństwu. Jest to zgodne z misją i strategią działania Muzeum Historii Przemysłu. Jego misją jest zachowanie dla przyszłych pokoleń i upowszechnianie dziedzictwa przemysłowego i kultury. Wpisuje się w realizację celów strategicznych tj.: rozwijanie dostępności zbiorów oraz uczynienie Muzeum instytucją dobrze rozpoznawalną w Wielkopolsce i w Polsce.
W ramach zadania odbędzie się spotkanie promocyjne, podczas którego zostaną zaprezentowane efekty końcowe realizowanego zadania, czyli ukazanie za pomocą prezentacji multimedialnej przebiegu prac na 5 obiektach. Uczestnictwo w tej prezentacji będzie bezpłatne. Prezentacja będzie towarzyszyć otwarciu wystawy czasowej prezentowanej w muzeum. Po zakończeniu konserwacji 5 obiektów trafi na wystawy stałe w Muzeum Historii Przemysłu. Jeden do skrzydła wschodniego na wystawę „Zabytkowe maszyny dziewiarskie, pomocnicze, bonneterie, projekty dzianin ASP w Łodzi”, drugi na hol w skrzydle zachodnim muzeum, trzeci do „Magazynu studio”. Dostęp do nich będzie zapewniony bezpłatnie w okresie trwałości projektu.
Źródło: Muzeum Historii Przemysłu
