Nowe wydawnictwo w Muzeum w Lewkowie!
„Przyczynki do oceny wydarzeń w Wielkim Księstwie Poznańskim” – to najnowsza pozycja wydana przez Muzeum w Lewkowie. – Książka jest niezwykła z kilku powodów. To pierwsze tłumaczenie całości książki napisanej przez Wojciecha III Lipskiego i wydanej w 1848 roku własnym sumptem, a dotyczącej wydarzeń w Wielkim Księstwie Poznańskim w 1848r. Po drugie – w 2025r. przypadają dwie ważne rocznice dotyczące Wojciecha Lipskiego, zwanego w rodzinnej tradycji „Wojciechem z brodą”. – to 170 rocznica śmierci i 220 rocznica rodzin – mówi Sylwia Nowicka, dyrektor Muzeum w Lewkowie.
Wojciech Lipski napisał swe dzieło podczas prac na forum Sejmu Pruskiego, a opublikował je w berlińskim wydawnictwie braci Unger. 100-stronicowa broszura nosiła tytuł . „Beiträge zur Beurtheilung der Ereignisse im Grossherzogthum Posen im Jahre 1848″ czyli „Przyczynki do oceny wydarzeń w Wielkim Księstwie Poznańskim”.
– Broszura ta adresowana była do polityków niemieckich (stąd język, w którym została napisana), a celem jej było przedstawienie wydarzeń roku 1848 na terenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego, uwypuklając polski punkt widzenia, a przeciwdziałając jednocześnie antypolskiej propagandzie, oraz pozyskanie życzliwości przynajmniej części ówczesnej niemieckiej (a ściśle rzecz biorąc pruskiej) klasy politycznej. Ponieważ był czynnym i zaangażowanym uczestnikiem wydarzeń Wiosny Ludów w Wielkopolsce (był m.in. prezesem Powiatowego Komitetu Narodowego na terenie powiatu odolanowskiego z siedzibą w Ostrowie), miał dużą wiedzę na temat politycznych i militarnych aspektów powstania wielkopolskiego w roku 1848 – wyjaśnia dr Jarosław Biernaczyk, historyk.
– Przykładem takim jest tekst anonimowego niemieckojęzycznego mieszkańca Ostrowa, w którym zdarzenia (z udziałem także Wojciecha Lipskiego) przedstawione zostały bez zastosowania obowiązującej w takich sytuacjach zasady sine ira et studio. Przeciwnie, autor tego anonimowego wydawnictwa wykazał się brakiem obiektywizmu, przedstawiając Polaków w jak najgorszym świetle, Niemców natomiast jako niewinne ofiary zdarzeń – dodaje dr Jarosław Biernaczyk.
Przetłumaczenia 100 stron broszury poświęconej wydarzeniom Wiosny Ludów 1848 w dawnym Poznańskiem podjęła się germanistka Iwona Grzesiek.
– Przetłumaczenie tej publikacji z języka niemieckiego było dla mnie dużym zaszczytem i wyróżnieniem. Z historią Wojciecha Lipskiego i jego krewnych spotkałam się już w dzieciństwie. Lipscy żyli we wspomnieniach moich bliskich, którzy z wielkim szacunkiem opowiadali o patriotyzmie, pracowitości, oddaniu sprawom społecznym oraz mądrości życiowej tej zasłużonej dla Wielkopolski rodziny. Jak się okazuje, był to dopiero początek. W kolejnych latach uczyłam się bowiem w I Liceum Ogólnokształcącym w Ostrowie Wielkopolskim. Założycielami i głównymi fundatorami „Wielkopolskiej Szkoły Edukacji Narodowej” – jak nazywa się tę placówkę – są ksiądz Jan Kompałła oraz Wojciech Lipski. Każdy absolwent i absolwentka I Liceum Ogólnokształcącego, wie doskonale, jak ważną postacią – w historii zarówno naszej szkoły, jak i całego regionu – był Wojciech Lipski . Z tym większą radością przyjęłam propozycję przetłumaczenia jego książki – podkreśla Iwona Grzesiek.
Wydawnictwo opatrzył komentarzem historycznym dr Jarosław Biernaczyk, autor kilkunastu pozycji historycznych związanych w historią dawnego powiatu odolanowskiego i ostrowskiego m.in. Słownik biograficzny Żydów ostrowskich, nauczyciel historii.
100-stronica pozycja to niezwykle szczegółowe i rzadkie wspomnienia dotyczące walk, głównie w obecnym powiecie ostrowskim, rozgrywanych w 1848 roku. Opis stosunków polsko-pruskich, opis nastrojów i zachowań poszczególnych przedstawicieli rodzin ziemiańskich, pokazana jest także aktywizacja do działań społecznych.
– To niezwykle cenne dzieło spisane w języku niemieckim przez jednego z koordynatorów działań w okresie Wiosny Ludów Wojciecha Lipskiego. Dotąd nie było tłumaczone na język polski w całości – dodaje dyrektor Sylwia Nowicka.
Wojciech Lipski był deputowanym ze stanu rycerskiego na sejm prowincjonalny Wielkiego Księstwa Poznańskiego w 1841 i 1843 roku. Uczestniczył w powstaniu listopadowym, po przedostaniu się do Wielkiego Księstwa Poznańskiego został aresztowany za działalność polityczną. W 1848 roku był aktywny na polu działalności politycznej i społecznej. Był współzałożycielem towarzystw gospodarczych w Poznańskiem, a także głównym fundatorem Królewskiego Katolickiego Gimnazjum Męskiego w Ostrowie, w którym uczono po polsku.
– Pozwalam sobie przytoczyć te wydarzenia, których byłem naocznym świadkiem, w których osobiście uczestniczyłem lub które pozyskałem z podobnie brzmiących relacji wielu wiarygodnych świadków, a które to miały bardzo duże znaczenie. Z większością z tych osób zetknąłem się podczas moich ówczesnych działań, ponieważ i te osoby odgrywały swoje role i funkcje w ostatnich wydarzeniach. Przez godny uwagi zbieg okoliczności uczestniczyłem w wielu decydujących momentach. Wiele dokumentów, które służą do wyjaśnienia zajść, zostały mi już częściowo wówczas udostępnione i częściowo są już moją własnością – dodaje Wojciech Lipski.
Książkę można kupić w muzealnym kiosku.
