Odtworzą gabinet ostatniego ambasadora RP w Berlinie
Gabinet ostatniego ambasadora RP w Berlinie Józefa Lipskiego jest odtwarzany w Pałacu w Lewkowie. To zadanie otrzymało dofinansowanie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Miejsca pamięci i trwałe upamiętnienie w kraju”. Atrakcją dla najmłodszych zwiedzających ma być „gadający” portret Ambasadora.
– W 2024r. przypada 90 rocznica objęcia funkcji Ambasadora RP w Berlinie przez Józefa Lipskiego i jednocześnie 130 rocznica urodzin ostatniego współwłaściciela majątku w Lewkowie. Stąd pomysł muzeum na upamiętnienie tej postaci właśnie w taki sposób – by w zaprojektowanym gabinecie opowiedzieć historię tego dyplomaty. Józef Lipski w Lewkowie nie miał stałego miejsca do pracy, gdy bywał u brata to zatrzymywał się w specjalnie przygotowanym pokoju gościnnym w oficynie zachodniej. Ten symboliczny gabinet traktujemy jako początek opowieści o ostatnim Ambasadorze RP w Berlinie – mówi Sylwia Nowicka, dyrektor Muzeum w Lewkowie.
Gabinet powstaje na piętrze pałacu, w części edukacyjnej. Dzięki wystawie stałej i multimedialnej prezentacji dokumentów oraz informacji o osobie Lipskiego, o kalendarium jego pracy w Berlinie w latach 1933-1939 muzeum wzbogaci się o kolejny sposób przekazywania historii, wiedzy o miejscu i ludziach.
– Narracja przygotowana w kolejnej sali wystawienniczej w Muzeum w Lewkowie ubogaci przekaz i lekcje muzealne prowadzone w naszej placówce. Wyposażenie gabinetu ambasadora Józefa Lipskiego powinno dotrzeć do każdego z odbiorców. Szczególnie „gadający” portret Ambasadora powinien zaciekawić najmłodszych odbiorców i skupić w ten sposób na przekazie treści, przystosowanych do ich wieku – dodaje dyrektor Nowicka.
W gabinecie w wersji cyfrowej będzie udostępniona wiedza o epoce, nastrojach przed wybuchem II wojny światowej, depeszach słanych od 1934 roku do Ministra Becka i Ministerstwa Spraw Zagranicznych przez ambasadora Lipskiego i negocjacjach z Hitlerem. Skany dokumentów pochodzą z Instytutu im. Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku, które przechowuje Archiwum Józefa Lipskiego. Jest także kopia szpady korpusu dyplomatycznego II RP odtworzona specjalnie na potrzeby tej wystawy.
Powiększone graficznie plansze i daty pozwolą poszerzyć wiedzę o tym wybitnym, a mało znanym w powszechnej świadomości Wielkopolaninie. Będzie też postać Ambasadora Józefa Lipskiego w stroju korpusu dyplomatycznego.
Józef Lipski był, wraz bratem Janem, ostatnim właścicielem majątku lewkowskiego. Po ukończeniu szkoły średniej w roku 1915 podjął studia w zakresie nauk społecznych na uniwersytecie w Lozannie. Ukończył je wiosną 1918 r. W grudniu tego roku rozpoczął służbę w tworzącej się dyplomacji młodego państwa polskiego. Został sekretarzem londyńskiej misji Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu. To on przygotowywał historyczną podróż do Polski Ignacego Paderewskiego – podróż, która stała się impulsem do wybuchu powstania wielkopolskiego.
W kolejnych latach Józef Lipski pracował jako sekretarz polskich ambasad i poselstw, kolejno w Londynie, Paryżu i Berlinie. W 1925 r. objął funkcję naczelnika Wydziału Zachodniego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Wchodził w skład polskich delegacji podczas międzynarodowych konferencji w Locarno (1925), Hadze (1929 i 1930), Lozannie. Brał udział w negocjacjach z Niemcami, Francją i Wielką Brytanią. Od 29 października 1934 do wybuchu II wojny światowej był Ambasadorem RP w Berlinie. Po ataku Niemiec na Polskę Lipski wraz z personelem ambasady i konsulatu generalnego w Berlinie został 3 września ewakuowany do Kopenhagi.
Po wybuchu II wojny światowej zaciągnął się jako ochotnik do Wojska Polskiego we Francji. Ukończył Szkołę Podchorążych w Camp de Coëtquidan. W czasie kampanii francuskiej walczył w szeregach 1 Dywizji Grenadierów. Pełnił służbę u boku kolejnych Naczelnych Wodzów: Sikorskiego, Sosnkowskiego i Andersa, z którym łączyła go przyjaźń. W czasie kampanii włoskiej często „uciekał” na linię frontu i jako jeden z pierwszych wkroczył do Ankony. Po zakończeniu służby wojskowej był prezesem emigracyjnego Klubu Polskich Ziem Zachodnich. W 1947 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych.
Raporty z jego misji w Berlinie wydał Wacław Jędrzejewicz w publikacji „Diplomat in Berlin”. W 2016r. ukazała się powieść historyczna Piotra Kitrasiewicza pt. Jego Ekscelencja na herbatce z Goeringiem” , która otrzymała nagrodę Książka Miesiąca Września 2016 w kategorii „Proza” – redakcji miesięcznika Magazyn Literacki Książki. W 2024r. ukazała się część I biografii Józefa Lipskiego autorstwa profesora Marka Kornata – polskiego historyka, sowietologa, profesora nauk humanistycznych i kierownika Zakładu Dziejów Dyplomacji i Systemów Totalitarnych w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie oraz na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Książka pt. „Tymczasowy przyjaciel”. Józef Lipski – ambasador polski w III Rzeszy (1933–1939) , wydana przez Instytut Pileckiego, jest do nabycia także w Muzeum w Lewkowie.
Spotkanie otwarte z profesorem Kornatem odbędzie się w Muzeum w Lewkowie 5 lutego 2025r.
Informacja prasowa Muzeum w Lewkowie
