Recenzja wystawy „Miejsca/Prywatne” i „Przeglądanie (się)” w ramach Kaliskiego Biennale Sztuki 25’

W ramach Kaliskiego Biennale Sztuki 25’ w Laboratorium Sztuki zaprezentowano dwie komplementarne wystawy: „Miejsca/Prywatne” (kurator: Krzysiek Orłowski) oraz „Przeglądanie (się)” (kuratorka: Joanna Kinowska, wsparcie: Adrian Wykrota). Obie ekspozycje poświęcono tematyce książki fotograficznej i self-publishingu, traktując je jako formy osobistej narracji wizualnej i intymnego zapisu doświadczeń, emocji oraz refleksji nad współczesnością.

Wystawa „Miejsca/Prywatne” prezentowała wybór Zinów i książek fotograficznych z kolekcji Zinteki, skupiających się na osobistym, często autobiograficznym spojrzeniu na otaczającą rzeczywistość. Prace dotyczyły tematów bliskości zarówno emocjonalnej, jak i geograficznej czy społecznej. Artyści i artystki wykorzystywali formę publikacji do ukazania relacji z miejscami znaczącymi, jak krajobrazy dzieciństwa, codzienne przestrzenie czy marginalne lokalizacje, zwykle pomijane w dyskursie publicznym. Wiele publikacji przyjmowało formę dokumentacji fotograficznej, inne natomiast były wizualnymi eksperymentami łączącymi pamięć, archiwum i fikcję.

Charakterystycznym elementem tej ekspozycji była silna obecność materialności papieru, ręcznych interwencji, form wydawniczych poza oficjalnym obiegiem. Ziny i książki powstałe w duchu self-publishingu akcentowały niezależność artystyczną i swobodę wypowiedzi, stając się nie tylko nośnikiem obrazów, ale też dodatkową warstwą opowieści. Publikacje te niejednokrotnie były odpowiedzią na potrzebę indywidualnego wyrazu, ale również próbą zbudowania uniwersalnego przekazu poprzez osobistą perspektywę.

Wystawa „Przeglądanie (się)” stanowiła uzupełnienie tej narracji, skupiając się na książkach fotograficznych będących podsumowaniem konkursu „Fotograficzna Publikacja Roku”. Prezentowane prace stanowiły przegląd współczesnych strategii narracyjnych stosowanych przez fotografki i fotografów w ostatnich latach. Kuratorka wystawy zwracała uwagę na przemianę medium książki fotograficznej, które po dekadach dominacji cyfrowej przeżywa renesans jako forma bardziej osobista, refleksyjna i niezależna od rynku wydawniczego.

Książki fotograficzne pokazywane na wystawie to nie tylko estetyczne obiekty, ale także medium służące do opowiadania historii tych mniejszych, krótszych, często realizowanych w warunkach ograniczonych zasobów, ale nacechowanych głęboką treścią i indywidualnym tonem. Wiele z nich stanowiło formę artystycznego podsumowania osobistych doświadczeń, niekiedy dotykających kwestii społecznych, psychologicznych lub związanych z najbliższym otoczeniem autorów.

Obie wystawy zostały zaprezentowane w przestrzeni Laboratorium Sztuki w Kaliszu, którego podział architektoniczny pozwolił na czytelne rozdzielenie tematyczne i narracyjne obu ekspozycji. Odbiorca mógł w sposób naturalny przechodzić pomiędzy zróżnicowanymi stylistykami wizualnymi, eksplorując zarówno eksperymentalne formy edytorskie, jak i klasyczne publikacje fotograficzne.

„Miejsca/Prywatne” i „Przeglądanie (się)” stanowią interesujące studium nad rolą książki fotograficznej jako nośnika indywidualnej wypowiedzi artystycznej. Obie wystawy łączy wspólny mianownik refleksja nad medium i jego potencjałem do opowiadania historii poza głównym nurtem kultury wizualnej. Ekspozycje wpisują się w szerszy kontekst współczesnych praktyk artystycznych, w których granice między formą, treścią i materiałem ulegają zatarciu na rzecz wielowarstwowej, często nieoczywistej komunikacji z odbiorcą.