Spacer po modernistycznym Kaliszu
Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Asnyka w Kaliszu wraz z Fundacją Good Culture zaprasza w czwartek, 16 maja o godzinie 11.00, na spacer po Kaliszu śladami modernistycznych zabytków. To początek większego projektu pod nazwą „Modernizm Talking” realizowanego w kilku miastach.
Organizatorzy zapraszają na bezprecedensowy spacer historyczny po obiektach reprezentujących przedwojenny modernizm, który przybliży, w jaki sposób konstytuował się ten styl poprzez formę i funkcję. Zamysłem projektu jest, by uwidocznić modernistyczną architekturę w krajobrazie miejskim, architekturę dotąd traktowaną dosyć surowo w kategorii wartości, styl, który Kalisz z dystansem przyswajał, mimo iż było to działanie z kategorii ewolucji modelu polskości i kreowanie nowej polskiej tożsamości, odmiennej od wcześniej podkreślanych wątków historycznych. Po wskrzeszeniu starego Kalisza przyszedł czas na budowanie Kalisza nowoczesnego. W 1931 roku oddano do użytku pierwszy w pełni modernistyczny budynek w Kaliszu. Był nim gmach urzędu pocztowego przy dzisiejszej Zamkowej. Tak się dokonał modernistyczny chrzest Kalisza.
Spacer, który poprowadzi Mateusz Halak, potrwa 2,5 godziny (z 15-minutową przerwą). Całe wydarzenie ma charakter otwarty i rozpocznie się przy Filii nr 3 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kaliszu przy ulicy Krótkiej 3.
Okno termometr, bulaje, tors w paski – o modernizmie w architekturze można mówić w sposób niedosłowny. Kaliska moderna nie miała łatwo, by postawić żagle. Nowy styl zrywający ze wszystkim, co historycznie uzasadnione, musiał nad Prosną konkurować z tradycją. Rozkwit stylu, w którym definicja estetyki i piękna ograniczona była tylko (i aż) do prostoty, ukazania funkcji i dbałości o każdy szczegół dyskretnego wystroju, nastał dopiero w latach 30. XX wieku. Każdy z wybudowanych wtedy domów wyglądających jak małe morskie promy, był wytłumaczeniem i odpowiedzią na słynne zawołanie prokuratora z ekranizacji powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza „Znachor”: „Wyrok dzisiejszy powinien być odpowiedzią na pytanie, czy należymy do Europy nie tylko geograficznie, ale i kulturowo”. Owa kultura budowania była tą odpowiedzią. Nadchodziło nowe i Polska nie miała żadnych podstaw, by się mu przeciwstawiać. Przeciwnie, młoda Rzeczpospolita potrzebowała nowego, także w celach propagandy. Powstała wówczas nowoczesna architektura będąca językiem przemian modernizującego się społeczeństwa. Urzeczywistnieniem tych trendów jest kilkadziesiąt modernistycznych willi i kamienic powstałych głównie na ówczesnych przedmieściach Kalisza. Purystyczne formy kamienic, i ich tożsamość, jak u popularnego polskiego sekstetu – jest w większości przypadków „przesiąknięta morską wodą”.
*Spacer jest częścią projektu „MODERNIZM TALKING. Młodzież dla młodzieży o architekturze modernizmu”, realizowanego przez Fundację Good Culture z dofinansowaniem ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Kaliska Biblioteka jako partner projektu MODERNIZM TALKING, niebawem zaprosi również kaliską młodzież do współtworzenia mobilnej gry terenowej o modernistycznej architekturze naszego miasta.
