Stowarzyszenie czy fundacja – co założyć?
Na początku drogi w świecie sektora pozarządowego wiele osób zadaje sobie pytanie: w jakiej formie założyć swoją organizację pozarządową? Czy lepsza będzie formuła stowarzyszenia, czy jednak wybrać fundację? W artykule podpowiadamy, na co zwrócić uwagę decydując się na formę nowo zakładanej organizacji!
Na pytanie czy założyć stowarzyszenie czy fundację nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Najprostsza brzmi: to zależy. Jest to zależne bowiem od wielu czynników i trudno udzielić odpowiedzi, która będzie uniwersalnie prawidłową.
Często powtarzane zdanie brzmi: jeśli masz przyjaciół, załóż stowarzyszenie, a jeśli masz kapitał – wybierz fundację. Nie jest to jednak takie oczywiste. Jak pokazują raport „Kondycja organizacji pozarządowych 2021” Stowarzyszenia Klon/Jawor, w 2021 roku powstało 5 tys. nowych organizacji – a w tym „tylko” 800 więcej stowarzyszeń niż fundacji. Jeszcze w 2011 roku powstawało trzy razy więcej stowarzyszeń niż fundacji, a w 2007 różnica była siedmiokrotna. Z roku na rok więcej zakładanych jest fundacji niż stowarzyszeń.
Skąd popularność fundacji w ostatnich latach? Przede wszystkim wynika z łatwiejszego zarządzania tej formy organizacji, a także z faktu, iż nie ma wymogu zebrania określonego zespołu osób. Fundację można założyć właściwie nawet samodzielnie. Z kolei do utworzenia stowarzyszenia potrzeba min. 7 osób – jeszcze kilka lat temu było to min. 15 osób. Uproszczona forma stowarzyszenia – stowarzyszenie zwykłe rejestrowane w ewidencji starosty – wymaga zaś udziału tylko trzech osób.
A co z finansami? Choć zgodnie z powyższym „pozarządowym przysłowiem” do założenia fundacji trzeba mieć duży zastrzyk pieniędzy, to w praktyce nie jest on wymagany. Co więcej, znane są przypadki fundacji dysponujących funduszem założycielskim w wysokości zaledwie kilkuset złotych! Trzeba jednak pamiętać, że zapłacimy za akt notarialny zakładający fundację (według taksy notarialnej) oraz za rejestrację w KRS (aktualnie jest to 250 zł). Z kolei rejestracja stowarzyszenia jest bezpłatna – nie wymaga aktu notarialnego i jest zwolniona od opłaty rejestracyjnej w KRS.
Stowarzyszenia i fundacje różnią się również władzami. Najwyższa władza stowarzyszenia jest walne zebranie członków – czyli ogół wszystkich osób należących do organizacji. To oni wybierają demokratycznie zarząd i komisję rewizyjna. Z kolei w fundacji jedynym obowiązkowym organem jest zarząd, który może być nawet jednoosobowy. Dobrą praktyką jest jednak tworzenie organów w składzie kolegialnym.
Istotną różnicą jest też cel działania organizacji. W przypadku stowarzyszeń ich cel działania musi być zgodny z prawem, ale nie musi być realny czy społecznie użyteczny. Można wspierać swoich członków, zakładając np. stowarzyszenie miłośników psów rasowych. Z kolei fundacja, z racji braku typowego „członkostwa” w organizacji, musi wspierać osoby z zewnątrz. W obu przypadkach jednak cel musi być zgodny z prawem i mieć charakter niekomercyjny.
Podsumowując, wybierając formę tworzonej organizacji pozarządowej, trzeba dobrze przemyśleć szereg różnych aspektów związanych zarówno z założeniem, a później rozwijaniem działań własnej organizacji. Pozwoli to wybrać dogodną formę pasująca do potrzeb i formuły działań nowego podmiotu.
Artykuł pochodzi ze strony ciwis.kalisz.pl
Autor: Mateusz Walczak
