Trudna rocznica

„Czekamy ciebie, czerwona zarazo, byś wybawiła nas od czarnej śmierci, byś nam kraj przedtem rozdarwszy na ćwierci, była zbawieniem witanym z odrazą.” – ten fragment wiersza Józefa Szczepańskiego „Ziutka” z czasów Powstania Warszawskiego najlepiej oddaje dwuznaczność daty 23 stycznia 1945. Z jednej strony w Kaliszu zakończyła się wtedy okupacja niemiecka, z drugiej rozpoczął się okres sowieckiej dominacji. Z tej okazji władze miasta oraz mieszkańcy upamiętnili ofiary II Wojny Światowej.

Przez lata dzień ten upamiętniany był jako „wyzwolenie miasta”, ale od kilku lat po protestach środowisk antykomunistycznych odstąpiono od tego zwrotu. Bo choć wypędzenie Niemców z miasta i rychły koniec II Wojny Światowej dał wielu mieszkańcom moment oddechu, to nie przyniósł wolności. Zwrócił na to uwagę, w trakcie przemówienie, wiceprezydent Kalisza Grzegorz Kulawinek. Dodał on także, że dzisiejsza uroczystość „przypomina nam o kruchym charakterze pokoju i potrzebie jego utrzymania. Musimy dążyć do tego wszyscy. Młodzieży pragnę przypomnieć o bohaterach II wojny światowej. Ich poświęcenie i determinacja przyczyniły się do naszej obecnej wolności. Waszym zadaniem jest utrzymanie pamięci o nich, rozwijanie świadomości historycznej i podejmowanie działań na rzecz lepszej przyszłości”.

Walki o Kalisz rozegrały się na przedpolach miasta. Brały w nich udział wojska pancerne 33 armii generała pułkownika W. Cwietajewa oraz 69 armii generała pułkownika W. Kołpaczki wraz z 7 Samodzielnym Korpusem Kawalerii Gwardii generała lejtnanta M. Konstantinowa i 9 Samodzielnym Korpusem Pancernym lejtnanta J. Kiriczenki, wchodzące w skład 1 Frontu Białoruskiego dowodzonego przez marszałka Związku Radzieckiego G. K. Żukowa.

Bezpośredni udział w wyzwoleniu Kalisza brał 708 Samodzielny Batalion Łączności walczący pod dowództwem kapitana Mikołaja Iwanowicza Sienko. Bitwa o Kalisz rozpoczęła się rankiem 23 stycznia 1945 roku, a już w godzinach wieczornych tego dnia miasto było wolne.¹

Zdjęcia: Miasto Kalisz

1. Kalisz poprzez wieki, K.Dobak-Splitt, J.Splitt, Towarzystwo Miłośników Kalisza, 1988 r. ↩︎