Weekend z kaliską architekturą drewnianą w Kaliskiem
Chcąc nacieszyć się widokiem malowniczych słojów w drewnie, dźwiękiem desek uginających się pod stopami czy zapachem żywicy nie musimy od razu udawać się na Podhale zwiedzać chałupy w stylu zakopiańskim ani na wschodnie rubieże naszego kraju, usiane bogato zdobionymi zabudowaniami wznoszonymi z tego naturalnego surowca. W naszej okolicy mamy bowiem wiele ciekawych zabytków drewnianych, z których warto uczynić punkt weekendowej wycieczki. Przyjrzyjmy się kilku z nich.
Najbliższym punktem naszej wycieczki stać się może oczywiście kaliski kościół św. Wojciecha. Wybudowany on został w roku 1798, w konstrukcji zrębowej (czyli z kładzionych poziomo beli), oszalowany pionowymi deskami, dach pokryto gontem. Pod koniec XIX na osi kalenicy pojawiła się drewniana sygnaturka. Z kościołem św. Wojciecha wiąże się wiele intrygujących historii. Od lat w archeolodzy poszukują kościoła, który stał tam wcześniej – jego istnienie potwierdzają zarówno odnalezione tam cynowe świeczniki z inskrypcją i datą 1743, jak i cmentarz wykopany obok i pod murami obecnego obiektu. Istnieją teorie naukowe mówiące o tym, że średniowieczny kościół mógł pochodzić nawet z XI wieku, a więc stanowić jedną z najstarszych świątyń w mieście i jedną z pierwszych wzniesionych pod wezwaniem św. Wojciecha w Polsce. Obecnie badania potwierdzają jednak raczej, że obiekt powstał w wieku XIII, już po zniszczeniu przez Henryka Brodatego grodu na Zawodziu i kolegiaty pw. św. Pawła Apostoła. Oprócz tego z kościołem wiąże się historia o dziewczynie, która modliła się w środku i przypadkiem została postrzelona przez funkcjonariuszy carskiej policji czy o zbuntowanych parafianach, którzy tak walczyli o wartościowy ołtarz, który przeniesiono do kolegiaty NMP, że biskup nałożył na nich karę i na dwa lata świątynię zamknięto na cztery spusty.
Kościół pw. św. Wojciecha w Kaliszu, fot. Magdalena Nawrocka
Oddalmy się teraz nieco dalej od Kalisza i wybierzmy do Godziesz Wielkich. gdzie znajduje się kościół pw. Bartłomieja Apostoła. Ten jednonawowy obiekt wybudowany został w podobnej epoce, bo w latach 1781–82. Oszalowane ściany kryją zrębową konstrukcję. Do jego boku przylega zakrystia, a z przodu zlokalizowana jest kruchta. Dach pokryty jest blachą, jego kalenica obniża się w partii trójbocznie zamkniętego prezbiterium. Kościół posiada sygnaturkę nakrytą cebulastym hełmem. We wnętrzu znajduje się kilka ołtarzy z różnych epok – ołtarz główny i jeden z bocznych powstał w stylu rokokowym, a dwa kolejne ołtarze boczne wykonano w stylu barokowym. Jeszcze starszą metrykę ma kamienna kropielnica, późnogotycka, bo datowana na XVI wiek.
Kościół pw. Bartłomieja Apostoła w Godzieszach Wielkich, fot. Magdalena Nawrocka
Warto zwrócić również uwagę na kościółek w Droszewie (gmina Nowe Skalmierzyce) należący do parafii Wszystkich Świętych. Wzniesiony został w latach 1783-1787, w konstrukcji zrębowej, na planie prostokąta z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Dwuspadowy dach pokryty jest gontem. Wyrasta z niego niewielka wieżyczka, sygnaturka zwieńczona cebulastym, krytym blachą hełmem. Bryłę urozmaicają dostawione do nawy kruchta i murowana zakrystia. Warto spróbować wejść do kościoła, mimo iż przez większość czasu może być on zamknięty. We wnętrzu bowiem podziwiać możemy stropy pokryte finezyjnymi dekoracjami roślinno-geometrycznymi. Zachował się tam także neogotycki ołtarz główny, barokowe ołtarze boczne czy chrzcielnica. To jednak nie wszystko, bo w środku oglądać można także dzieła ludowego rzeźbiarza, Pawła Brylińskiego, pochodzącego z Wieruszowa.
Na tym zakończymy na dziś naszą krótką wycieczkę. To jednak nie wszystko, co warto zobaczyć w naszej okolicy – interesujących drewnianych zabytków jest u nas znacznie więcej. Wrócimy więc do Was z tym tematem w przyszłości, a tymczasem, póki lato trwa – życzymy Wam miłych wycieczek po Kaliszu i okolicach!
Zdjęcie główne: Kościół Wszystkich Świętych w Droszewie, fot. Sławomir Milejski, źr.: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:SM_Droszew_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Wszystkich_%C5%9Awi%C4%99tych_2017_(2)_ID_653738.jpg
