Wystawę outdoorowa „Rok Rodziny Fibigerów w Kaliszu”
Galeria Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu w ramach obchodów Roku Rodziny Fibigerów w Kaliszu, we współpracy z Miastem Kalisz, FB Antczak oraz Muzeum Okręgowym Ziemi Kaliskiej, z którego kolekcji pochodzą wykorzystane fotografie, przygotowała wieloelementową wystawę outdoorową, prezentowaną w przestrzeni miasta, pt. „Rok Rodziny Fibigerów w Kaliszu”.
Na prezentację składają się ujęte w nową formę graficzną, archiwalne fotografie i grafiki prezentowane w formie wizualizacji wyklejonych w witrynach lokali użytkowych budynków przy ul. Mariańskiej 2 i Łaziennej 2; wydruki wielkoformatowe w witrynach niektórych przystanków autobusowych oraz billboard z historyczną reklamą Fabryki Parowej Fortepianów i Pianin Arnolda Fibigera, usytuowany przy ul Podmiejskiej. Cała prezentacja jest możliwa do zobaczenia od 15 maja do 30 września 2021 roku.
Krótka historia Fabryki Fortepianów i Pianin „Calisia”
Początek działalności fortepian mistrzowskiej na terenie Kalisza wiąże się z osobą Jana Bogusława Petera, który w latach w 1781 – 1812 prowadził sprzedaż instrumentów własnej produkcji. W XIX wieku, dzięki sprzyjającej polityce gospodarczej w Królestwie Polskim w mieście powstały liczne wytwórnie fortepianów.
W drugiej połowie XIX wieku rzemieślniczą metodę wytwarzania instrumentów zastąpiono produkcją fabryczną. W 1878 roku wraz z otwarciem fabryki G. A. Fibiger zaczął się nowy etap kaliskiego przemysłu fortepianowego. Gustaw Arnold Fibiger I stworzył wówczas pierwszy fortepian własnej konstrukcji, a jego firma stała się wkrótce największą tego typu wytwórnią w Królestwie Polskim.
Budynek, w którym zlokalizowany jest kompleks hotelowo-biznesowo-kulturalny Calisia One to obiekt z ponad 120-letnią historią, w którym od 1878 roku swoją siedzibę miała prężnie działająca Fabryka Fortepianów i Pianin „Calisia”, prowadzona przez Gustawa Arnolda Fibigera I.
Rozgłos fabryce przyniósł skonstruowany przez Fibigera w 1885 roku, Wielki Fortepian Koncertowy (240 cm, krzyżowy, systemu amerykańskiego), prezentowany na Wystawie Warszawskiej w tym samym roku wraz z Pianinem Krzyżowym, systemu amerykańskiego. Instrumenty wykonane przez Fibigera prezentowano także na Wystawie Warszawskiej w 1888 roku, a 50 lat później, w 1939 roku na Wystawie Światowej w Nowym Jorku.
Do połowy XIX wieku produkcja pianin oraz fortepianów odbywała się metodą rzemieślniczą. Podstawowym wyposażeniem zakładu stolarskiego, który założył Gustaw Fibiger była strugnica – stół stolarski, wykonana z drewna bukowego. Do obróbki drewna używano szeregu przyrządów pomiarowych, a także rozmaitych narzędzi takich jak: rysiki, piły, strugi, heble płaskie i profilowe, pilniki, tarniki, dłuta płaskie i rzeźbiarskie, wiertła, świdry itp. Od 1898 roku fabryka została wyposażona w silnik parowy 15 K-M, dzięki czemu mogła szybciej i sprawniej wytwarzać instrumentu. Wkrótce dysponowała własnymi składami w prawie wszystkich większych miastach Królestwa Polskiego i Rosji. Natomiast od 1902 roku w zakładzie używano już silnika gazowego 12 KM. Od 1911 roku, zajmujący już czołową pozycję, w polskim przemyśle fortepianowym i jego eksporcie, zakład dysponował po rozbudowie dwukrotnie większym budynkiem fabrycznym. Na 4 piętrach znajdowały się suszarnie i nowoczesne magazyny.
Pochlebne opinie o instrumentach z Fabryki Fibigera wyrażali m.in. tacy wielcy artyści, jak Artur Rubinstein czy Józef Wieniawski
W 1945 roku, tuż po wyzwoleniu Kalisza przez wojska sowieckie Fabryka Fortepianów i Mebli Arnold Fibiger przeszła pod zarząd państwowy i została przeznaczona do produkcji mebli. Zakład otrzymał zamówienia na ławki szkolne. Następnie rozpoczął produkcję mebli dziennych i biurowych, jak również wyposażenia sklepów.
W 1947 roku wznowiono produkcję instrumentów. Kierownictwo zakładów objął, wracający z niewoli, Gustaw Arnold Fibiger (III), który dzięki środkom uzyskanym ze sprzedaży kamienic kontynuował produkcję. Mimo zaangażowania właściciela władze ludowe znacjonalizowały fabrykę w 1948 roku, ale Gustawa Arnolda Fibigera (III) pozostawiono na stanowisku dyrektora jeszcze przez 5 lat. W 1953 roku zdegradowano go z funkcji dyrektora na stanowisko naczelnego konstruktora. W okresie powojennym wykonano łącznie 60423 pianina i 978 fortepianów, z czego na eksport przeznaczono 25411 pianin i 209 fortepianów.
W trosce o dobro fabryki i dbałość o produkowane instrumenty, Gustaw Arnold Fibiger (III), w 1955 roku założył w Kaliszu, działające do dnia dzisiejszego, Technikum Budowy Fortepianów. Jest to prawdopodobnie jedna z 3 takich szkół w Europie. W ciągu ponad 60 lat istnienia mury szkoły opuściło przeszło 1230 absolwentów. Są wśród nich kompozytorzy, pianiści, teoretycy muzyki, wykładowcy wyższych i średnich szkół muzycznych, artyści oraz soliści operowi. Najliczniejszą grupę tworzą konserwatorzy, stroiciele, korektorzy i renowatorzy instrumentów. Część absolwentów pracuje za granicą: w Niemczech, Szwajcarii, Austrii, Francji, Wielkiej Brytanii, Belgii, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych.
Galeria Sztuki im. Jana Tarasina pragnie bardzo serdecznie podziękować wszystkim osobom zaangażowanym w przygotowanie tej wyjątkowej ekspozycji: pani Grażynie Dziedziak – Naczelnik Wydziału Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki, za osobiste zaangażowanie w realizację wystawy zewnętrznej z okazji Roku Rodziny Fibigerów. Równie serdecznie dziękujemy mecenasowi sztuki panu Markowi Antczakowi oraz panu Marcinowi Antczakowi – właścicielowi kompleksu hotelowo-biurowo-kulturalnego Calisia One, za partnerską współpracę i udostępnienie materiałów archiwalnych stale prezentowanych w Sali Pamięci Fabryki Cslisia. Pani Sylwii Kucharskiej, dyrektorce Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej, dziękujemy za udostępnienie zdjęć archiwalnych z kolekcji muzeum regionalnego w Kaliszu. Panom Tomaszowi Wolffowi i Maciejowi Garbowiczowi, dziękujemy za przygotowanie projektów graficznych. Pani Magdalenie Goli, Prezes Społem PSS w Kaliszu i panu Romualdowi Rzekieckiemu, Dyrektorowi Zrzeszenia Właścicieli i Zarządców Domów w Kaliszu, składamy podziękowania za udostępnienie witryn lokali przy ul. Mariańskiej 2 i przy ulicy Łaziennej 2. Pani Barbarze Fibingier, dziękujemy za wsparcie organizacyjne przedsięwzięcia, natomiast firmie Poster – Plastyk, za ekspresową i perfekcyjnie wykonaną usługę.
Poniżej lista przystanków, w witrynach których prezentowana jest część ekspozycji:
1.Częstochowska Inkubator 03 (kierunek: Częstochowska Rypinek)
2. Nowy Rynek Babina 06 (kierunek: Chopina)
3. Ułańska 02 (kierunek: Bankowa)
4. Legionów Handlowa 04 (kierunek: Ułańska)
5. Podmiejska Rondo 01 (kierunek: Podmiejska Widok)
6. Podmiejska Wyszyńskiego 06 (kierunek: rondo Westerplatte)
7. Harcerska Rogatka 02 (kierunek: Górnośląska Dworzec PKS)
Źródło: Galeria Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu
